تداوم سفرهای میانجی‌گرایانه به تهران

وزیر امور خارجه کشورمان و وزیر امور خارجه قطر روز گذشته در تهران با یکدیگر دیدار کردند و آخرین تحولات روابط دو‌جانبه و موضوعات مهم منطقه‌ای و بین‌المللی را بررسی نمودند. این اتفاق در حالی رقم می‌خورد که با پیروزی بایدن در انتخابات آمریکا، نقش عربستان و رژیم صهیونیستی درمنطقه به شدت افول کرده و برعکس نقش قطر افزایش یافته است. این مساله قابل‌پیش‌بینی بود که دوحه در طول حاکمیت دموکرات‌ها در آمریکا نقش پر‌رنگ‌‌تری در منطقه ایفا خواهد کرد. امروز قطر، ظرفیت بالایی برای ایفای نقش رابط و میانجی و کاهش تنش‌های منطقه‌ای به نیابت از آمریکا دارد. بایدن نگاه منفی به حکومت عربستان دارد که با تندروی‌های خود منطقه را به آشوب کشانده‌‌اند، به همین علت بلافاصله پس از به دست گرفتن قدرت سه تصمیم مهم گرفته که بیانگر تغییر سیاست آمریکا در مورد منطقه خاورمیانه بوده است. نخست تاکید بر توقف جنگ یمن، دوم خارج کردن انصار‌ا... از لیست گروه‌های تروریستی از نگاه آمریکا و سوم ممنوع کردن فروش سلاح به عربستان. این تصمیمات نشان می‌‌دهد عربستان در مسیر انزوا قرار دارد و دعوت محمد بن سلمان از شیح حمد امیر قطر برای نشست شورای همکاری خلیج‌فارس پیش‌دستی عربستان با درک این فضا برای حل مشکلاتش با قطر بوده که به ثمر رسیده است. امروز قطر در راستای تغییرات در منطقه می‌خواهد نقش میانجی را بین ایران با دولت بایدن و حکومت عربستان ایفا کند. به همین علت سفر وزیر خارجه قطر به تهران در دو حوزه قابل‌بررسی است. یکی برجام و موقعیت ویژه نقش‌آفرینی در این زمینه برای کاهش تنش میان ایران و آمریکا و دیگری شکستن فضای سرد و فریز‌شده روابط ایران با عربستان. امروز در مورد روابط ایران و عربستان نشانه‌ها و تحلیل‌ها حاکی از آن است که احتمالا کار به نقطه حرکت رسیده و ممکن است ‌یکسری بازنگری‌ها رخ دهد. قطر با نگاه تیز‌بینانه به دنبال استفاده از موقعیت جدید خود و ایفای نقشش به عنوان یک بازیگر فعال منطقه‌ای و حتی بین‌المللی و استفاده از فرصت برجام برای تثبیت موقعیت خود در برابر عربستان است. با توجه به برخی تغییر و تحولات سیاسی در عمان پس از سلطان قابوس که کشورش نقش رابط ایران با شورای همکاری خلیج‌فارس و حتی میانجی برجام و آمریکا در برخی مقاطع زمانی را داشت، حالا دیگر آن کاریزما در میان اعراب و شاید آن رابطه قدیم با ایران را ندارند. قطر نیم‌نگاهی به ایفای این نقش دارد. از سوی دیگر رفتار انفعال‌آمیز تروئیکای‌اروپایی، که شاید ظریف انتظار داشت، نقش تسهیل‌کننده بازگشت آمریکا به برجام را ایفا کنند، موجب دلسردی تهران و ناتوانی آنها در شکستن بن‌بست موجود شده است. امروز همه منتظرند ببینند چه کسی گام اول را بر‌می‌‌دارد و این امر در برهه‌ای از زمان که کمتر از دو هفته دیگر دولت جدید در ایران مستقر می‌شود، از اهمیت بسزایی ‌برخوردار است.