نابودی منابع آبی در بی‌‌اطلاعی

مدیریت منابع آبی در کشور اشتباه است و اوضاع به‌قدری اسفناک شده که برای تأمین آب کشاورزی با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو هستیم و چاره‌ای جز کشت گیاهان کم آب‌خواه نداریم. امروزه غذا و امنیت غذایی یکی از اولویت‌های مهم کشورهای دنیا برای ایجاد توسعه پایدار محسوب می‌شود و می‌توانیم با تغییر الگوی کشت به این مهم دست‌ یابیم. مسئولان می‌گویند ما تابه‌حال اشتباه کردیم و حواسمان به آب نبوده و تأکید می‌کنند آب نیست اما در عمل کارهایی انجام می‌دهند که اوضاع آب بدتر می‌شود .مقدار آب مورد نیاز هر کشور همان مقدار بارانی است که به سطح آن منطقه جغرافیایی می‌رسد که البته مقدار کمی از آن تبخیر شده و به ابر تبدیل می‌شود و یک مقدار آن‌ هم به زیر زمین انتقال پیدا می‌کند و تبدیل به منابع آب زیرزمینی می‌شود و یک سری هم به تالاب‌ها انتقال پیدا می‌کند که به آنها آب‌های محیط‌زیستی می‌گویند. برای بررسی میزان آب‌های یک کشور باید مقدار بارش‌های سالیانه آن را در نظر گرفت برای مثال منطقه‌ای که در سال حدود دو هزار میلی‌متر بارندگی دارد جزو مناطق بدون مشکل از لحاظ تأمین منابع آبی به‌حساب می‌آید و مناطقی که پایین ۲۰۰ میلی‌متر در سال بارندگی دارند جزو مناطق بحرانی شناخته می‌شوند. حکایت آب‌های یک کشور مانند خانواده‌ای است که یک مقدار پول نقد و مقداری نیز پس‌انداز دارد؛ این خانواده در طول سال کار می‌کند تا به پس‌انداز خود اضافه کند و فقط می‌تواند به‌ اندازه موجودی نقدی که در اختیار دارد خرج کند وگرنه فقیر می‌شود. حکایت موجودی و پس‌انداز این خانواده دقیقا مصداق آب موجود سرزمینی است. مقدار پس‌انداز خانواده نیز همان آب‌های زیرزمینی هست که باید برای مصرف آن مدیریت داشت نه اینکه با حفر چاه‌های غیرمجاز آن را از بین برد. وقتی یک مسئول در فلان استان ۸۰۰ طرح افتتاح می‌کند به فکر تأمین منابع آبی این طرح‌ها نیست. آب مهم‌ترین ماده مورد نیاز برای احداث هر طرح در استان‌های مختلف است. متأسفانه حواس مسئولان به تأمین آب نیست و فقط می‌خواهند آمار افتتاح خود را بالابرده تا خودنمایی کنند! اگر اوضاع کشور در حوزه آب خیلی بد است باید مسئولان امر کارهایی انجام دهند تا بتوانیم وضعیت بحرانی آب را مرتفع کنیم. امروزه دو گونه آب داریم؛ یکی آب‌های سطحی و دیگری آب‌های زیرزمینی یا همان چاه‌ها اما علاوه بر این دسته‌بندی، آب‌هایی نیز داریم که غیرمتعارف نامیده می‌شوند مانند خانواده‌ فقیری که یک سیب لک‌دار دارد و آن را دور نخواهد انداخت و باید آن لک‌ها را بگیرد تا بتواند آن سیب را بخورد. این موضوع همان مصداق تسویه پساب‌ها و فاضلاب‌های شهری است که در منطقه گرم و خشک ایران باید انجام شود. در کشورهای اروپایی و آمریکایی تسویه فاضلاب امری بدیهی است به‌عنوان نمونه رود راین آلمان در گذشته به دلیل ورود فاضلاب‌های شهری سبب نابودی موجودات زنده شده بود اما دولت آلمان با تصمیمی درست و با احداث تسویه خانه‌های فاضلاب توانست علاوه بر بازگشت حیات موجودات زنده به این رودخانه، آب مورد نیاز برای کشاورزی و صنعت را نیز از این روش تأمین کند. پس یکی از راه‌حل‌های بحران کم‌آبی تسویه فاضلاب‌ها برای استفاده در صنایع و کشاورزی است.