بحرين را ترسانده‌اند
آرمان ملی- علیرضا پورحسین: تقریبا می‌توان بحرین را به عنوان آخرین قسمتی که از خاک ایران جدا شد، قلمداد کرد. جزیره‌ای در جنوب خلیج فارس که در سال‌های پس از جدایی و به خصوص پس از پیروزی انقلاب اسلامی روابط خوبی با ایران نداشته و در این اواخر حتی به یکی از جدی‌ترین مخالفان ایران در مجامع بین المللی نیز بدل شده و دونالد ترامپ را در جنگ اقتصادی علیه مردم کشورمان همراهی کرد. کشوری که هنوز هم بسیاری از شهروندان آن شکل و شمایلی ایرانی دارند اما روابط دولتشان در بدترین وضع ممکن با ایران است. پس از این فراز و نشیب‌ها اواخر هفته گذشته بود که وزیر خارجه بحرین در گفت و گو با یک رسانه عربی در پاسخ به سوالی درخصوص روابط تهران و منامه گفت که ایران کشوری همسایه است و برای ما به ویژه در سطح روابط میان ملت‌ها مهم است. پیام‌هایی برای تهران ارسال شده اما تاکنون پاسخی دریافت نکردیم و در این گونه مسائل اقدامات سرنوشت سازتر از کلمات هستند. الزیانی در ادامه تاکید کرده است که اگر ایران اقدامی در راستای اعتمادسازی انجام دهد، بی‌شک به آغاز گفت و گو کمک می‌کند. وزیر خارجه بحرین همچنین گفت که روسیه و چین در این راستا و با هدف رسیدن به راه‌حل در منطقه ابتکارعمل‌هایی مطرح کرده‌اند. صحبت‌هایی که به نظر برخی کارشناسان یک تغییر لحن مهم از سوی مقامات بحرینی در سال‌های اخیر است. در راستای بررسی این مساله «آرمان ملی» گفت و گویی با امیر موسوی، رایزن پیشین ایران در الجزایر داشته است که در ادامه می‌خوانید.
ایران از سوی بحرین پیامی مشخص دریافت کرده و آیا آن را بی‌پاسخ گذاشته است؟
وزیرخارجه بحرین عنوان کرده است که پیام‌های زیادی برای ایران ارسال شده اما پاسخی دریافت نکرده‌اند. باید توجه داشت پیام هایی که ارسال کرده‌اند رسانه‌ای بوده و یک نامه مشخص و رسمی از سوی دولت بحرین برای هیچ یک از مقامات ایرانی ارسال نشده است که ایران آن را بی پاسخ گذاشته باشد. ایران مشخصا ملزم به پاسخگویی به آنچه که به صورت غیررسمی در رسانه‌ها عنوان می‌شود، نبوده و این یک امر معمول در ساحت سیاست است. در هر جلسه‌ای صحبت‌هایی می‌شود که لزوما نباید به آنها پاسخ داد. آنچه که مطرح کرده‌اند نیز بیشتر اتهام‌های واهی علیه ایران بوده است. ایران مشخصا امروز مشکلی در ارتباط برقرار کردن با کشورهای منطقه و کشورهای عربی ندارد. آنها هستند که خودشان با خودشان مشکل دارند. ایران امروز با قطر، عمان، کویت و تا حدودی با امارات ارتباط دارد و فقط عربستان و بحرین هستند که رابطه خود را با ایران قطع کرده‌اند، بنابراین صحبت‌های رسانه‌ای نمی‌تواند منعکس کننده موضع رسمی 6 کشور عربی جنوب خلیج فارس باشد. بحرین اگر در صحبت‌های خود جدی است و واقعا قصد دارد تا روابط خود را با ایران بهبود بخشد باید نماینده ویژه و یا پیغامی رسمی به ایران
ارسال کند و مشخصا ایران نیز این روند را بی‌پاسخ نخواهد گذاشت. نباید فراموش کرد که بحرین امروز به تنهایی قادر به تصمیم گیری نیست و زیر نظر عربستان سعودی عمل می‌کند. عربستان امروز در حال مذاکره با ایران است و اگر اختلافات ایران و عربستان حین این مذاکرات کاهش یابد مشخصا اختلافات ایران و بحرین نیز کم می‌شود. از سوی دیگر بحرین اگر به صورت مستقل قصد دارد تا با ایران ارتباط برقرار کند باید به صورت واضح عمل کند و در پشت پیام های رسانه‌ای مخفی نشوند.
دیدار پادشاه بحرین با بزرگان شیعه در راستای ارتباط گیری با ایران انجام شده است؟
پادشاه بحرین با آیت‌ا... الغریفی دیدار کرده است و به نظر می‌رسد صحبت‌های مثبتی در این جلسه مطرح شده است. پادشاه بحرین در این جلسه عنوان کرده است که آمادگی دارد تا ارتباط با ایران را برقرار کند و تمایل خود را به این امر نشان داده است. تا این لحظه اتفاق خاصی نیفتاده و یک جریان در بحرین وجود دارد که همچنان در این عرصه کارشکنی می‌کند که بازتاب آن را می‌توان در رسانه‌های بحرینی مشاهده کرد که علیه ایران موضع گیری می‌کنند و حتی در همین بازی فوتبال اخیر میان ایران و بحرین نیز شعارهایی علیه ایران و یمن بر روی لباس بازیکنان بحرین بود. این اقدامات خصمانه است و اگر قصد دارند تا ارتباط خود با ایران را بهبود بخشند باید این روند متوقف شود. ایران مشخصا آمادگی دارد تا روابط خود را با کشورهای عربی بهبود بخشد. این رویه نیاز به یک اقدام جدی از سوی کشورهای عربی دارد. پادشاه بحرین پس از دیدار با آیت ا... الغریفی می‌تواند پیامی از همین طریق برای ایران ارسال کند. امروز برجسته ترین چهره مذهبی بحرین در قم سکونت دارد به این علت که حکومت بحرین تابعیت او را سلب کرد. آیت ا... الغریفی جانشین شیخ عیسی قاسم در بحرین است. برای شروع آنها
می‌توانند در راستای مصالحه زندانیانی که به اتهامات واهی در بند هستند را آزاد کرده زیرا هیچ ارتباطی بین ایران و زندانیان بحرینی وجود نداشته است و دادگاه‌ها نیز نتوانسته‌اند موردی را ثابت کنند. امروز رهبران حزب الوفاق نیز در زندان هستند و همین برخورد بد با غالب مردم بحرین نیز تداوم دارد. در ماه رمضان دیدار میان پادشاه بحرین و علمای شیعی انجام شده است اما پادشاه بحرین تا این لحظه اقدام خاصی انجام نداده است. بحرین می‌تواند مستقیما و یا از طریق عمان و یا کویت نیز ارتباط خود را با ایران برقرار کند. ایران زمانی پاسخ می دهد. که پیامی مشخص و رسمی دریافت کند.
ایران در این زمینه چه اقداماتی باید انجام دهد؟
ایران بارها از کشورهای حوزه عربی خلیج فارس خواسته است که ایران حاضر به گفت و گو و همکاری با آنها است و در همین راستا آقای روحانی طرح صلح هرمز را نیز ارائه داد. ایران دست دوستی برای آنها دراز کرده است و این کشورهای عربی بوده‌اند که جوابی نداده‌اند. ایران به صورت رسمی طرح صلح هرمز را از طریق فرستادگان ویژه به دست رهبران منطقه رسانده است. طرح همکاری منطقه‌ای نیز برای شورای همکاری خلیج فارس ارسال شده است و این نیز بی‌جواب ماند. پاسخ رسانه‌ای رسمیت ندارد و به نحوی اتلاف وقت است. امروز صرفا مذاکراتی میان ایران و عربستان شکل گرفته است و بحرین نیز باید این مسیر را طی کند. در این مسیر هم تهران و هم منامه و هم یک کشور سوم می‌تواند میزبان گفت و گوها باشد. ایران و عربستان امروز در عراق و عمان گفت و گو می‌کنند. در این گفت و گوها ایران و عربستان مبحث روابط دوجانبه را به نتیجه رسانده اند و امروز در خصوص مسائل منطقه‌ای رایزنی انجام می‌شود. هیچ سختی ندارد که امروز الزیانی با ظریف تماس گرفته و خواستار گفت و گو شود. اگر هم قصد برقراری ارتباط مستقیم ندارند مشخصا عمان بهترین مسیر برای برقراری ارتباط با ایران است. رهبری و
دولت ایران این اراده را دارند که با کشورهای همسایه روابط خوبی برقرار شود و امروز آنها هستند که باید اقدامی انجام دهند. گفت و گوی مستقیم مسلما بهترین مسیر برای کنار گذاشتن اختلافات است که نتایج آن علاوه بر اینکه بر دو کشور تاثیر مثبت می‌گذارد بلکه منجر به ایجاد صلح و ثبات در منطقه نیز می‌شود. امروز توپ در زمین کشورهای عربی است و آنها باید پاسخ طرح‌های ایران را بدهند.
چه اتفاقی سبب شد بحرین که تا همین چند سال پیش جزئی از خاک ایران بود، امروز روابط تیره‌ای با ایران داشته باشد؟
چندین عامل سبب شد تا بحرین امروز روابط خوبی با ایران نداشته باشد. بحرین کشوری است که غالب جمعیت آن را شیعیان تشکیل می‌دهند اما حاکمین آن شیعه نیستند و این امر سبب می‌شود تا نگرانی‌هایی برای مقامات بحرین بوجود آید. آنها تصور می‌کنند که ایران قصد دارد تا با حمایت از اکثریت شیعه، یک حکومت شیعی در آن کشور ایجاد کند که باید تاکید کرد این القائات دروغین است و صحت ندارند. این نظیر همان توهماتی است که صدام در گذشته داشته و امروز نیز عربستان دارد. طبق همین توهمات آنها پس از پیروزی انقلاب به دشمنی با ایران پرداختند. اینها همان کسانی بودند که صدام را تحریک کردند تا علیه ایران جنگ راه بیاندازد. آنها تصور می‌کردند با پیروزی انقلاب آنها کارشان تمام می‌شود و برای همین هرچه داشتند هزینه کردند تا در مقابل ایران بایستند. در این میان کشورهای فرامنطقه‌ای نیز کارشکنی‌هایی کردند که سبب شد تا روابط ایران و بحرین تیره شود. نباید فراموش کرد که یکی از مهم ترین پایگاه‌های آمریکا در منطقه، امروز در بحرین واقع شده است. ارتباط گیری با رژیم صهیونیستی نیز سبب شد تا علاوه بر عربستان رژیم دیگری نیز امروز در امورات آنها دخالت کند. رهبران
وهابی بدون اینکه ایران اقدامی انجام دهد از همان ابتدا این جبهه سازی را علیه ایران آغاز کردند و همچنان نیز در این مسیر هستند. آمریکا زمانی که منافع خود را در ایران پس از انقلاب از دست داد، از طریق عربستان در منطقه نقش آفرینی کرد. امروز نیز باید دقت داشت که کشورهای فرامنطقه‌ای علاقه ای ندارند که روابط ایران با همسایگانش خوب شود زیرا آنها متضرر خواهند شد. ایران و عربستان روابطشان خوب شود، رژیم صهیونیستی و آمریکا مشخصا به تکاپو افتاده تا دوباره این رابطه را برهم زنند. در خصوص بحرین نیز همین گونه است. در زمان آیت ا... هاشمی رفسنجانی ایشان با تلاش‌هایی که انجام دادند توانستند روابط خوبی میان ایران و کشورهای عربی ایجاد کنند و یک روند صلحی در پیش گرفتند که منجر به بهبود روابط با ملک عبدا... شد. پس از این اتفاق آمریکا به تکاپو افتاد و در این روند اختلال ایجاد کرد. خیلی چوب لای چرخ روابط ایران و عربستان گذاشتند و اجازه ندادند تا روابط تجاری تداوم یابد. در دولت اصلاحات نیز این تلاش مجددا انجام شد اما با جوسازی علیه ایران و قراردادن ایران در محور شرارت این فضا را برهم زدند. امروز کشوری همچون بحرین از نظر مالی نیز
وابسته به آمریکاست و نمی‌تواند نظر متفاوتی داشته باشد زیرا دارایی‌های آنها در آمریکا سرمایه گذاری شده است. نیروهای نظامی، امنیتی و اداری بحرین امروز توسط بریتانیا و آمریکا مدیریت می‌شوند و مجموعه این عوامل و اتفاقات اجازه نمی‌دهد تا بحرین مستقلا پاسخی به ایران دهد.
در داخل ایران نیز موانعی برای بهبود روابط با بحرین وجود دارد؟
متاسفانه برخی از دوستان داخلی نیز حرف‌های غیرمسئولانه می‌زنند که کار را بدتر می‌کند. حرف‌های غیرکارشناسی و نوشتن مقاله‌ای توسط یک روزنامه در ایران فضا را علیه ایران بدتر می‌کند و سبب می‌شود تا کشورهای عربی این گونه تصور کنند که ایران یک تهدید است و از این موضع گیری‌ها می‌ترسند و همین اقدامات غیرمسئولانه است که رابطه ایران با این کشورها را خراب می‌کند. بعضا نیز دیده شده است که مقامات سطح پایین موضع گیری‌هایی علیه عربستان و بحرین می‌کنند که ترس این کشورها را از ایران بیشتر می‌کند. نباید با موضع گیری غیرمسئولانه برای کشور هزینه تراشید. این صحبت‌ها تبدیل به ادله ای می‌شود تا کشورهای فرامنطقه‌ای به کشورهای عربی القا کنند که ایران یک تهدید است. آنها نمی‌خواهند تا کشورهای دو سوی خلیج فارس رابطه خوبی با یکدیگر داشته باشند و برخی نیز ناخواسته به آنها در این عرصه کمک می‌کنند. اگر تفاهم بین ایران و کشورهای عربی به‌وجود آید دیگر نیاز نیست این میزان نیروی خارجی در خلیج فارس حضور داشته باشد و این تبدیل به یک فاجعه برای کشورهای غربی می‌شود. لذا ایران باید با صبر و تحمل پیش رود. کشورهای عربی نیز خودشان به این نتیجه
رسیده اند که غربی‌ها نمی‌توانند حامی خوبی برای آنها باشند. عملا صدها میلیون دلاری که خرج ترامپ و بوش کردند برای آنها بی فایده بوده است و به نظر می‌رسد قصد دارند مسیر دیگری را در پیش گیرند. در این فضا ایران باید صبورانه و هوشمندانه عمل کند و از فرصت پیش آمده استفاده کند.
به چه علت با وجود اختلافاتی که ایران با سایر کشورهای عربی نیز دارد اما روابط ایران با آنها قطع نمی‌شود؟
ایران با سایر کشورهای عربی نیز اختلافاتی دارد. امروز این گونه نیست که ایران در تمامی موارد با عمان هم‌نظر باشد. با قطر نیز به این شکل است. ایران اختلافات جدی با قطر در خصوص سوریه دارد اما در اوج تنش‌ها در سوریه نیز ایران و قطر رابطه خود را قطع نکردند. قطر عملا به صورت غیرمستقیم با ایران در سوریه می‌جنگید و حتی روادید ایرانی‌ها را در برهه‌ای از زمان باطل کرد. قطر کمک‌های مالی زیادی به مخالفین بشار اسد می‌کرد، اما به هر حال به علت عقلانیتی که داشتند رابطه خود را با ایران قطع نکردند و این حوزه مدیریت شد. کویت نیز معوقل‌تر از سایر کشورهای عربی رفتار می‌کند و فشار زیادی بر این کشور وارد شد تا روابط خود را با ایران قطع کند اما زیر بار این فشار به صورت کامل نرفت و صرفا روابط خود را با ایران کم کرد. امارات نیز به صورت کامل روابط خود را با ایران قطع نکرد. این تفاوت بحرین با سایر کشورهای عربی است. بحرین همچون مراکش، اریتره، سودان و عربستان عمل کرد زیرا محتاج کمک‌های عربستان و آمریکاست. امروز شرایط جهان تغییر کرده است و دیگر نمی‌توانند همچون گذشته عمل کنند. جبهه‌ای که عربستان علیه ایران ایجاد کرد از بین رفت.
مخالفان بشار اسد یادمان نرفته است که جنایت‌هایی علیه مردم سوریه انجام دادند و مورد حمایت همین جبهه بودند. در مقابل اما شاهد بودیم که مخالفین شیعه دولت بحرین بسیار متمدنانه تظاهرات کردند و به کسی نیز آسیب وارد نکردند و امروز نیز با گفت و گو می‌خواهند حق خود را بگیرند و زندانی هایشان را آزاد کنند. بحرین باید این نجابت را مدنظر قرار دهد و بداند که شیعیان به دنبال جنگ نیستند و زندانی‌های آنها را آزاد کند و با ایران نیز روابط خود را بهتر کند. کشورهای عربی باید بدانند امروز ایران در موضع ضعف نیست و در منطقه دست برتر را دارد. امروز حماس، حزب ا...، حشدالشعبی و دولت سوریه در بهترین وضعیت خود هستند و تلاش‌ها برای از بین بردن آنها شکست خورد. امروز دولت سیزدهم باید به سمت بهبود روابط با کشورهای منطقه رود و از مسیر دیپلماسی استفاده کند و کشورهای عربی نیز باید به صورت رسمی اراده خود را نشان دهند.
ارسال نظر