| کد مطلب: ۱۰۱۷۵۱۸
لینک کوتاه کپی شد

احتمالات گذر از برزخ وین

حشمت‌ا... فلاحت‌پیشه استاد دانشگاه

برجام به نقطه و مرحله نهایی رسیده یعنی دیپلمات‌ها کار خودشان را انجام داده‌اند و متن‌های متقابل را دیدند و با هم بحث‌های زیادی کرده‌اند و این مرحله، مرحله تصمیم‌گیری است که سیاستمداران و مقامات دو کشور عملا باید تصمیم بگیرند که آیا توافق می‌کنند یا نه؟ در این زمینه احتمال توافق را بیشتر می‌دانم که خوش‌بینی نیست بلکه براساس روند امور است. چون تابه‌حال دیپلمات‌ها یک بنیانی را چیده‌اند و به‌گونه‌ای شکل گرفته که موارد اختلافی به تدریج حل شده و موارد اشتراک را تقویت کرده‌اند و به یک جایی رسیده‌اند که دیگر خواسته‌های متقابل است و سیاستمداران طرفین براساس این خواسته‌ها، می‌توانند به دیپلمات‌هایشان مجوز دهند که امضای نهایی را صورت دهند. دلیل خوش‌بینی اینکه در طول این چند دوره مذاکره، مواضع به‌هم نزدیک شده یعنی اگر قصدی برای توافق نبود، این مذاکرات در این حد طول نمی‌کشید. بحثی که شکل گرفته، موضوع «همه یا هیچ» است که در برجام مطرح شد. برجام یک برنامه جامع بود که موضوع همه یا هیچ در همان زمان سال 1393 تا 94 که برجام امضا شد، طرفین این بحث را مطرح می‌کردند که یا توافق بر سر همه چیز یا هیچ چیز؛ لذا برنامه جامع امضا شد. منتها الان بحثی که شکل گرفته این است که طرفین از شرایط قبل از برجام تا حد زیادی دور شده بودند. اولا، ایران به یکسری دستاوردها مثل سوخت 60 درصد یا دستگاه‌های سانتریفیوژ جدید رسیده که قبل از برجام نداشته و آمریکایی‌ها هم بیش از هفت صد تحریم ترامپ را اضافه کرده‌اند که عملا برخلاف ادعای آقای بایدن که سعی می‌کرد خودش را از لحاظ اخلاقی بهتر از ترامپ نشان دهد، بود. ولی واقعیت این است که اخلاق سیاسی بر ایشان هم حاکم شد لذا سعی کرده از همان تحریم‌ها برای تعدیل مواضع ایران استفاده کند. بنابراین الان طرفین اگر بخواهند توافق کنند، نمی‌توانند بر سر همه یا هیچ باشد بلکه می‌توانند توافقی شکل دهند که در آن اساس یا بنیاد تحریم‌ها علیه ایران فرو ریخته شود و ایران بتواند در زمینه‌های اساسی مثل فروش نفت، گشایش‌های مالی، بیمه و کشتیرانی به شرایط قبل از تحریم برگردد و طرف‌های مقابل هم مطمئن شوند که دستاوردهای ایران تبدیل به یک عامل مشکل‌ساز در آینده نخواهد شد. اگر این کار صورت بگیرد، عملا یک بنیاد دیگری شکل می‌گیرد که شاید گام بعد از آن دیگر همه موارد اختلافی حل شود. لذا دو طرف باید این مرحله را بگذرانند و الان برجام در شرایط برزخی به سر می‌برد ولی شرایط به گونه‌ای است که بخش اعظم این پُل برزخ سپری شده و فقط نیازمند یک جامپ یا پَرش که یک پَرَش سیاسی است، هستند. بنابراین چون بخش اعظم این پُل برزخی طی شده، احتمال توافق را بیشتر می‌دانم ضمن اینکه دو احتمال سیاسی هم این شرایط را تقویت می‌کند. نخست اینکه آمریکایی‌ها و کشورهای اروپایی می‌دانند اگر برجام در دوران انتقال احیا نشود، آن موقع حتما طیف حاکم در سیاست خارجی دولت آینده، طیفی است که ممکن است یک شرایط رادیکالی در سیاست خارجی ایران حاکم کند که به‌معنای شکست دیپلماتیک حتی برای بایدن است. در طرف مقابل اگر این احیاء صورت بگیرد، نوعی فرش قرمز برای دولتی است که می‌تواند سیاست‌های توسعه‌ای و اقتصادی‌اش را پیش ببرد و به جای اینکه چالش‌های سیاسی حاکم بر دولت آینده ایران شود، نوعی تلاش و سعی و کوشش و تکاپوی اقتصادی و توسعه‌ای حاکم می‌شود. در طرف دیگر هم جمهوری اسلامی ایران باید بداند که نقش عامل آشوب‌ساز در حال تقویت شدن است و می‌بینیم که آمد و شدهای صهیونیست‌ها دارد روزبه‌روز بیشتر می‌شود و یکسری مسائل و چالش‌های تازه‌ای که برای دولت آینده ایران دارد مطرح می‌شود، همه ناشی از آنچه در برجام شکل گرفته است بنابراین احتمال گذر از برزخ وین وجود دارد.

ارسال نظر

هشتگ‌های داغ

آخرین اخبار

پربازدیدترین اخبار