بخش خصوصی را حذف نكنيد

البته در کنار اتهــامات و وعده‌های بی‌پشتوانه اظهارت برخی از کاندیداها در رابطه با برنامه‌های توسعه‌ای و جهش تولید با استفاده از ابزارهای مالیاتی از جایگاه ویژه‌ای برخوردارند. در واقع برخی از کاندیداها درحالی از حذف و کاهش مالیات مولد کشور برای رونق تولید پرده‌برداری کرده‌اند که در برنامه‌های توسعه‌ای همواره بر کاهش درآمدهای نفتی تاکید شده و مالیات به‌عنوان یکی از ابزارها دولت برای استفاده از درآمدهای غیرنفتی عنوان شده است. موضوعی که به اعتقاد کارشناسان تغییرات مالیاتی به سهولت امکان‌پذیر نبوده و در صورت اجرای چنین طرح‌هایی دولت‌ها برای جبران کسری بودجه چاره‌ای جز خلق پول و در نتیجه ایجاد تورم نخواهند داشت. بنابراین به‌نظر می‌رسد برخی از کاندیداها در صورت پیروزی در انتخابات از هم‌اکنون ساز خود را برای افزایش تورم کوک کرده‌اند.

وعده کاهش مالیات با فشار بر صنوف

در این رابطـه بــررســی مناظــره کاندیداهای سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری نشان می‌دهــد، سـیدابراهیم رئــیسی و هــمچنیــن علیرضا زاکانی یکی از برنامه‌های دولت خود را استفاده از ابزار مالیات طراحی کرده‌اند به‌گونه‌ای که «رئیسی» راهکار جهش‌تولید را اخذ مالیات از امور غیرمولد و کاهش مالیات تولید از ۲۵ به ۱۰ درصد را به‌عنوان یکی از اولویت‌های برنامه اقتصادی خود مطرح می‌کند و همچنین علیرضا زاکانی با تاکید بر جهش تولید، مقررات‌زدایی و تسهیل مجوزدهی معتقد است، باید مالیات تولید حذف شود و درآمدهای مالیاتی افزایش یابد، به گفته او، در حال حاضر معادل ۳۲۰ هزار میلیاردتومان معوقه مالیاتی، ۲۰۰ هزار میلیارد تومان معافیت مالیاتی و ۲۰۰ هزار میلیارد تومان فرار مالیاتی در کشور وجود دارد. همچنین اکنون ۹ درصد مالیات از مشاغل دریافت می‌شود که خیلی کمتر از میزان معقولی است که باید اخذ شود و می‌توان با اصلاحات از مشاغل ۷۰ هزار میلیارد تومان مالیات دریافت کرد تا دیگر دولت دست خود را در جیب مردم نکند. در واقع این اظهارت در حالی مطرح می‌شود که نه تنها سیدابراهیم رئیسی اعلام نکرد در صورت کاهش مالیات تولید از 25 درصد به 10 درصد این فاصله 15 درصدی که قطعا آثار خود را در کسری بودجه نمایان می‌کند از چه محلی قرار است جبران شود و همچنین زاکانی نیز از منابع جایگزینی که برای حذف مالیات تولید در نظر گرفته سخنی به‌میان نیاورد البته این اظهارت در حالی مطرح می‌شود که بخش بزرگی از اصناف و صنایع به‌واسطه کرونا و البته تحریم‌ها با چالش‌های مالی دست‌وپنجه نرم می‌کنند و بارها خواستار کاهش و یا حذف مالیات پرداختی خود شده‌اند که نشان می‌دهد این دو کاندیدا در برنامه‌های خود بخش عظیمی از جامعه را فراموش کرده‌اند.

تغییرات مالیات به سهولت امکان‌پذیر نیست

سیاوش غیبی‌پور، کارشناس مسائل اقتصادی در گفت‌وگو با «آرمان‌ملی» در خصوص اظهارت برخی از کانیداهای انتخابات ریاست‌جمهوری مبنی بر کاهش مالیات تولید و جایگزینی با فشار بر صنوف غیرمولد اظهارداشت: در شرایط جاری که اشخاص حقوقی سهمــی معادل 37 درصد از سبد مالیات کشور را به خود اختصاص می‌دهند، کاهش این میزان مالیات نیازمند جایگزینی برای جبران کسری است اما تغییرات مالیات و جایگزینی آن به سهولت امکان‌پذیر نیست و نمی‌توان آن را به‌راحتی تغییر داد. وی با اشاره به اینکه مالیات جریان شناوری است که به‌تنهایی نمی‌تواند تغییر کند و هر گونه اعمال تغییر در آن مستلزم صرف زمان و ایجاد تغییراتی در سایر بخش‌هاست؛ بیان کرد: استاندارد جهانی مالیاتی حدود 20 درصد است. کاهش مالیات به‌صورت کلی در زمان کوتاه امکان‌پذیر نیست. شاید بتوان در برخی از بخش‌ها به‌صورت هدفمند آن را کاهش داد اما کاهش کلی مالیات در عمل کاری دشوار و غیرممکن است. این کارشناس اقتصادی در رابطه با چگونگی جبران کسری در آمد دولت پس از کاهش مالیات معتقد است: دولت برای جبران کسری ناشی از هرگونه کاهش مالیات مجبور به چاپ پول بدون پشتوانه است که این اقدام مالیات آرام نام دارد که ناخواسته به سفره مردم اضاف می‌شود. وی تاکید کرد: این مالیات آرام و تورم ناشی از چاپ پول باعث کاهش قدرت خرید مردم و کاهش ارزش دارایی مردم می‌شود. غیبی‌پور با اشاره به گستردگی دولت گفت: یکی از دلایل کسری بودجه بزرگ‌بودن دولت است اولین بخشی که دولت باید از طریق آن افزایش هزینه‌های خود را جبران کند، بخش مالیات است.

لزوم اصلاح نظام مالیاتی

در خصــوص بــرنامــه‌های این کــاندیــداها علی سعدوندی کارشناس اقتصادی می‌گوید: شکی نیست که نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی بسیار پایین است به‌گونه‌ای که بین شش تا هشت درصد نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی تعلق دارد اگر بودجه دولت را ۱۵ درصد نسبت به تولید ناخالص داخلی در نظر گرفته شود، طبیعی است که بیش از ۵۰ درصد بودجه دولت با کسری مواجه می‌شود. با توجه به اینکه نسبت مالیات و بودجه کشور به تولید ناخالص داخلی پایین است، بنابراین دلیل کسری بودجه چیست و چرا دولت نمی‌تواند درآمدهای مالیاتی را محقق کند؟ وی افزود: نظام مالیاتی کشور چند سالی است که به همین شکل باقی مانده و اصلاحاتی در آن صورت نگرفته است و غیرکارشناسان در این زمینه نظر می‌دهند و تاثیری بر افزایش نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی ندارد. این کارشناس اقتصادی ادامه داد: اینکه با تصور فشار بر مالیات مشاغل و اصناف می‌توان درآمدهای مالیاتی را زیاد کرد، ساده‌اندیشی است، زیرا با وجود تحریم‌ها، شیوع کرونا و رکود اقتصادی نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی کاهش پیدا می‌کند و باید مالیات بر سود نه بر درآمد اعمال شود. سعدوندی راهکارهای افزایش نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی را ناکارآمد دانست و گفت: در این زمینه باید مالیات بر مجموع درآمدها مورد توجه قرار گیرد و اکنون یکی از اجزای این مالیات، به‌عنوان مالیات بر عایدی سرمایه در مجلس تحت بررسی است که اگر مجموع درآمدها در آن‌ لحاظ نشود، موجب گرفتاری خواهد شد. وی با تاکید بر اینکه نیاز به اصلاحات مالیاتی جدی است، بیان کرد: شاید هر سال به‌طور متوسط بتوانیم حدود یک درصد به نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی اضافه کنیم و اگر بودجه دولت را ۲۰ درصد در نظر بگیریم، باید حدود ۱۴ درصد به نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی اضافه شود که در صورت درست پیش‌رفتن برنامه حدود ۱۴ سال زمان می‌برد. بنابراین، صحبت‌هایی که درباره افزایش درآمدهای مالیاتی زده می‌شود، مصارف تبلیغاتی و انتخاباتی دارند.