پلاستیک‌ها و تغییر اقلیم
در سال ۲۰۱۵ ویدئویی در رسانه‌های جهان منتشر شده که یکی از محققان در حال غواصی یک نی را از سوراخ بینی یک لاک‌پشت خارج کرد، در آن زمان جمله «از نی استفاده نکنید، یک لاک‌پشت را نجات دهید» به شعاری برای منتقدان استفاده از پلاستیک تبدیل شد، این وضعیت اسف‌بار آب‌های دنیا است. اقیانوس‌ها ریه آبی زمین هستند، اگر ظرفیت آنها را برای تولید اکسیژن کاهش دهیم، نحوه عملکرد این ریه را تغییر خواهیم داد، اگر اقیانوس‌ها دی اکسید کربن کمتری جذب کنند، کره زمین می‌تواند با تغییرات غیرقابل تصوری در آب و هوا روبه‌رو شود که ورود حجم زیاد پلاستیک به پهنه‌های آبی این روند را سرعت می‌بخشد، از طرفی خود تغییرات آب و هوایی نیز مواد پلاستیکی بیشتری را به دریا می ریزد، طبق تحقیقات انجام شده، پیش‌بینی می‌شود گرم شدن کره زمین و افزایش سیلاب باعث ورود میکروپلاستیک بیشتری به دریاها می‌شود. محققان معتقدند آلودگی پلاستیک فقط مساله اقیانوس‌ها نیست، این یک مساله اقلیمی و در واقع یک مساله بهداشت انسانی است که در چند دهه اخیر کره زمین را درگیر کرده و در حال بریدن نفس موجودات زنده آن است، چند سالی است که پلاستیک در زندگی انسان جایگاه
ویژه‌ای یافته است در واقع پلاستیک‌ها به اجزای اساسی محصولات و بسته‌بندی‌ها تبدیل شده‌اند زیرا بادوام، سبک و ارزان هستند اما با وجود اینکه مزایای بی‌شماری دارند، به دلیل اینکه از سوخت های فسیلی نشات می‌گیرند از گهواره تا گور گازهای گلخانه‌ای در محیط منتشر می‌کنند. البته پلاستیک فقط حیات موجودات در خشکی را تهدید نمی‌کند بلکه چند سالی است راهش به دریاها و اقیانوس‌ها نیز باز شده و در قالب میکروپلاستیک زندگی آبزیان را تهدید می‌کند، اقیانوس‌ها و دریاها پهنه‌های آبی ارزشمندی به لحاظ تامین مواد غذایی و همچنین مسائل آب و هوایی هستند، این پیکره‌های آبی تقریبا ۷۱ درصد سطح کره‌زمین را که مساحتی حدود ۳۶۱ میلیون کیلومتر مربع است، پوشانده شده‌اند و زیستگاه حدود ۲۳۰ هزار گونه جانوری شناخته شده هستند، البته بخش عمده‌‌ای از ژرفای اقیانوس‌ها هنوز کشف نشده که بر این اساس تخمین زده می‌شود بیش از دو میلیون گونه جانوری آبزی وجود داشته باشد که مانند تمام زیست‌بوم های طبیعی دستخوش تغییرات ناشی از زیاده خواهی انسان شده‌اند. چند سالی است دشمن جدیدی به نام پلاستیک و میکروپلاستیک به فهرست دشمنان اقیانوس‌ها اضافه شده است. تخمین
زده می‌شود هر ساله حدود ۵ تا ۱۲ میلیون تُن پلاستیک بر اثر فعالیت‌های انسانی وارد محیط‌های دریایی می‌شود. قطعات پلاستیکی کوچک، فیبرها و گرانول‌هایی با اندازه کوچکتر از ۵ میلیمتر به عنوان میکروپلاستیک‌ها شناخته می‌شوند که در بیشتر موارد با چشم غیر‌مسلح قابل مشاهده نیستند، یکی از پیامدهای مهم زیست محیطی حاصل از افزایش استفاده از پلاستیک‌ها است.
۲۰ درصد سرانه نفت؛ مخصوص پلاستیک‌ها
علی مهدی‌نیا عضو هیات علمی و رئیس پژوهشکده علوم دریایی پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی در این باره به ایرنا گفت: بر اساس گزارش مجمع جهانی اقتصاد، امروزه حدود ۴ تا ۸ درصد از مصرف سالانه جهانی نفت با پلاستیک همراه است که اگر این اتکا به پلاستیک ادامه یابد پلاستیک‌ها ۲۰ درصد سرانه مصرف نفت تا سال ۲۰۵۰ را به خود اختصاص می دهند، صرفه جویی در منابع از طریق تولید مسئولانه، مصرف، استفاده مجدد و بازیابی مواد بدون سوزاندن یا دفن زباله، بهترین راه برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای است اما رسیدن به این مهم نیاز به یک تغییر فرهنگی عظیم و تغییر در هر مرحله از چرخه زندگی یک محصول دارد. وی افزود: وقتی مردم به پلاستیک فکر می‌کنند، تمایلی ندارند که به شروع چرخه زندگی آن فکر کنند در حالی که آغاز چرخه زندگی آن واقعاً با توسعه نفت و گاز آغاز می‌شود. نفت، گاز و زغال سنگ سوخت‌های فسیلی سازنده پلاستیک‌ها هستند. استخراج و حمل و نقل این سوخت‌های فسیلی یک فرآیند پر‌مصرف کربن است، محققان تخمین زده‌اند که 5/12 تا 5/13 میلیون تن معادل دی اکسید کربن در سال هنگام استخراج و انتقال گاز طبیعی برای ایجاد مواد اولیه تولید
پلاستیک در ایالات متحده آمریکا در محیط منتشر می‌شود.
ضرورت وجود گازهای گلخانه‌ای
وی ادامه داد: پالایش پلاستیک همچنین به گازهای گلخانه‌ای احتیاج دارد. در سال ۲۰۱۵ میزان تولید گازهای گلخانه ای حاصل از تولید اتیلن، قطعه سازنده پلاستیک‌های پلی‌اتیلنی، 3/184 تا ۲۱۳ میلیون تن معادل دی اکسید کربن بوده است که طبق تحقیقات انجام شده حدود دیاکسیدکربن تولید شده توسط ۴۵ میلیون وسیله نقلیه مسافری در طول یک سال است. پیش بینی می‌شود انتشار دیاکسیدکربن حاصل از تولید اتیلن در سطح جهان، بین سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۳۰، ۳۴ درصد گسترش یابد. عضو هیات علمی و رئیس پژوهشکده علوم دریایی پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی گفت: حدود ۴۰ درصد پلاستیک‌ها جهت بسته‌بندی استفاده می شود. معمولا بسته‌بندی‌ها یک بار مصرف اند بنابراین یک فرایند سریع برای دفع آنها نیاز است. این بسته‌بندی‌ها را می‌توان به سه روش مختلف دفن زباله، سوزاندن یا بازیافت پردازش کرد. وی تاکید کرد: سوزاندن زباله بیشترین تأثیر را بر تغییر اقلیم دارد، بر اساس گزارش های موجود، میزان انتشار آلاینده‌های ایالات متحده در اثر سوزاندن پلاستیک در سال ۲۰۱۵، حدود 9/5 میلیون تن معادل دی اکسید کربن بوده است، براساس پیش‌بینی‌های شورای جهانی انرژی، اگر
تولید و سوزاندن پلاستیک طبق انتظار افزایش یابد، انتشار گازهای گلخانه‌ای تا سال ۲۰۳۰ به ۴۹ میلیون تن و در سال ۲۰۵۰ به ۹۱ میلیون تن می‌رسد.
تأثیر سوزاندن زباله بر آب و هوا
وی افزود: تأثیر سوزاندن زباله بر آب و هوا تنها نگرانی نیست، کارخانه‌های زباله‌سوزی معمولا در نزدیکی جوامع کم‌درآمد ساخته می‌شوند و در واقع افرادی که در معرض آلودگی این کارخانه ها قرار دارند، اغلب افرادی هستند که کمترین میزان زباله را تولید می‌کنند در حالی که مجبورند بیشترین اثرات آن را متحمل شوند، دفن زباله تأثیر آب و هوایی بسیار کمتری نسبت به سوزاندن آن دارد، برای سال‌های متمادی، ایالات متحده و بسیاری دیگر از کشورهای غربی مقدار زیادی از زباله‌های آلوده خود را به چین می‌فرستادند و مسئولیت مدیریت پسماند را بر عهده داشتند. در سال ۲۰۱۸ ، چین درهای خود را روی بازیافت آلوده غرب بست. ایالات متحده به جای افزایش ظرفیت بازیافت داخلی، اکنون زباله ها را به کشورهای دیگر مانند تایلند، مالزی و ویتنام می فرستد اما برخی از این کشورها نیز شروع به رد بازیافت غرب کرده‌اند. بازیافت می‌تواند پل مهمی در راه کاهش زباله‌ها باشد، اما به واقع جهان باید مشکل اعتیاد به پلاستیک را در این برهه حل کند. مهدی‌نیا اظهارداشت: بعد از استفاده از پلاستیک، مردم ممکن است آنها را به صورت هدفمند یا تصادفی به محیط‌زیست بریزند حتی اگر
پلاستیک‌ها به محل دفن زباله بروند، برخی از آنها به قدری سبک هستند که در اثر باد جابه جا و وارد آبراه ها می شوند، پلاستیک‌ها می‌توانند از طریق تجزیه بیولوژیکی یا قرار گرفتن در معرض آفتاب، گرما یا آب، به قطعات کوچکتر به نام میکروپلاستیک تقسیم شوند. این میکروپلاستیک‌ها حتی در اعماق اقیانوس ها و در سراسر کره زمین پراکنده می‌شوند. مواد شیمیایی سمی می‌توانند به میکروپلاستیک‌ها متصل شده و اجزای سمی ایجاد کنند که آبزیان آنها را میخورند.
چگونگی آزادسازی موثر گازهای گلخانه‌ای
وی گفت: مطالعات نشان می‌دهد که پلاستیک‌ها هنگام قرار گرفتن در معرض تابش خورشید، گازهای گلخانه‌ای منتشر می‌کنند و حاکی از آن است که یکی از متداول‌ترین پلاستیک‌های موجود در اقیانوس‌ها در حال حاضر، پلی‌اتیلن با چگالی کم است که هنگام تجزیه، گازهای گلخانه‌ای آزاد می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهد که آلودگی میکروپلاستیک همچنین می‌تواند بر چگونگی آزادسازی موثر گازهای گلخانه‌ای در اقیانوس‌ها تأثیر بگذارد. از لحاظ تاریخی، اقیانوس‌ها بین ۲۰ تا ۴۰ درصد انتشار CO۲ از فعالیت‌های مرتبط با انسان را جذب کرده‌اند. گیاهان میکروسکوپی (ریز‌جلبک‌ها) و جانوران میکروسکوپی (زئوپلانکتون‌ها) کربن را در سطح اقیانوس‌ها گرفته و آن را به اعماق اقیانوس ها جایی که این کربن می تواند ذخیره شود، منتقل می‌کنند. وی افزود: با این حال، تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که ریز‌جلبک‌ها و زئوپلانکتون‌ها تحت تأثیر آلودگی میکروپلاستیک قرار دارند. مطالعات نشان می‌دهد ریز جلبک‌ها تحت تاثیر آلودگی میکروپلاستیک‌ها قرار گرفته‌اند و این مساله باعث کاهش توانایی این گیاهان در به دام انداختن کربن از طریق فتوسنتز می‌شود. همین مطالعات نشان می‌دهد که آلودگی
میکروپلاستیک‌ها می‌تواند موفقیت تولید مثل، میزان متابولیسم و طول عمر زئوپلانکتون را کاهش دهد. بر این اساس این مطالعات نشان می‌دهد آلودگی میکروپلاستیک‌ها ممکن است در سیستم ترسیب کربن طبیعی در اقیانوس‌ها مزاحمت ایجاد کند.
ارسال نظر