| کد مطلب: ۱۰۱۵۰۲۴
لینک کوتاه کپی شد

فرش قرمز برای ورود ایران به شرق اروپا

آرمان ملی: شورای عالی اتحادیه اقتصادی اوراسیا در جدیدترین فهرست خود نام کشورهای برخوردار از تخفیفات تعرفه‌ای تجارت ترجیحی را اعلام کرده است. بر اساس این فهرست در حالی ایران همچنان جزو کشورهای برخوردار از تخفیفات باقی مانده که بالغ بر 74 کشور رقیب ایران از فهرست جدید حذف شده‌اند. در واقع توافق نامه ایران با اتحادیه اوراسیا که از آبان ماه سال 98 منعقد شد اگرچه زمینه صادرات 2 میلیارد دلاری را برای ایران به ارمغان آورده اما در آن زمان برخی از کارشناسان معتقد بودند نظام تعرفه‌ای در این توافق نامه به گونه‌ای‌ است که کفه ترازو در زمینه تعداد کدهای تعرفه‌ای به نفع کشورهای عضو اتحادیه سنگینی می کند و میزان واردات بیش از منافع صادراتی خواهد بود. حال با گذشت 2 سال از این توافق نامه در شرایطی که تشدید تحریم‌ها و گسترش ویروس کرونا مشکلات عدیده‌ای را برای صادرات کشور رقم زده خبر حذف رقبای قدرتمند ایران از بازار 5 هزار میلیارد دلاری اوراسیا می‌تواند فصل جدیدی را برای تجارت ایران رقم زند‌. موضوعی که با توجه به افزایش تخفیفات تعرفه‌ای در حوزه محصولات کشاورزی در صورت توجه ویژه دولت در سرمایه گذاری و حمایت از تولیدات این بخش برگ برنده ایران در توسعه صادرات خواهد بود.

مزایای تجارت با بازار 200 میلیون نفری
بررسی‌ها از ارزش مبادلات تجاری ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا در سال گذشته میلادی از افزایش ۲ درصد با وجود همه‌گیری کرونا حکایت داشته به گونه‌ای‌که حجم مبادلات را به بیش از ۲ میلیارد دلار رسانده است. بر اساس این گزارش، اتحادیه اقتصادی اوراسیا، بازاری حدود ۲۰۰ میلیون نفری است که مجموع تولید ناخالص داخلی کشورهای عضو آن به حدود ۵ هزار میلیارد دلار می‌رسد. ایران در سال ۱۳۹۵ ایجاد یک منطقه آزاد تجاری میان ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا را پیشنهاد داد و این موافقت‌نامه در اردیبهشت ۱۳۹۷ در شهر قزاقستان به امضا رسید. قانون موافقت‌نامه موقت تشکیل منطقه آزاد تجاری بین جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا و کشورهای عضو نیز در اوایل سال ۱۳۹۸ در مجلس تصویب شد. اتحادیه اقتصادی اوراسیا را می‌توان یک ابر قدرت در حوزه انرژی دانست زیرا بیش از یک پنجم منابع گاز طبیعی جهان را در اختیار دارد. کشورهای عضوی این اتحادیه در مجموع سهم حدود ۱۵ درصدی را از بازار نفت و گاز جهان دارند. بنابراین اتحادیه اقتصادی اوراسیا، بزرگترین تولیدکننده نفت، گاز و گاز طبیعی در جهان است. علاوه بر نفت‌وگاز، تولید برق و زغال‌سنگ نیز در مجموع کشورهای عضو این اتحادیه، موجب شده است بخش انرژی به نقطه قوت آن تبدیل شود. ۹ درصد از انرژی الکتریکی جهان در اتحادیه اقتصادی اوراسیا تولید می‌شود و از این نظر، اتحادیه سومین تولیدکننده بزرگ برق در سطح جهان است. همچنین حدود ۶ درصد از زغال‌سنگ جهان در این اتحادیه اقتصادی اوراسیا تولید می‌شود و بر این اساس می‌توان اتحادیه اوراسیا را چهارمین تولیدکننده بزرگ زغال‌سنگ در سطح بین‌المللی دانست. گسترش همکاری‌های اقتصادی با اتحادیه اوراسیا می‌تواند فرصتی برای جبران بخشی از هزینه‌های تحریم‌ باشد و با توجه به به تعرفه‌های ترجیحی، هزینه صادرات را برای فعالان اقتصادی ایرانی کاهش دهد. همچنین مسیر ریلی جلفا که در زمان جنگ منطقه‌ای به صورت متروکه درآمده بود هم اکنون با مذاکرات ایران و روسیه با جمهوری آذربایجان و ارمنستان فعال خواهد شد که از این طریق کریدور غرب خزر حدفاصل ایران تا دریای سیاه متصل می‌شود سعید رسولی در این رابطه می‌گوید: در شاخه شرقی کریدور ریلی شمال - جنوب از مسیر سرخس - اینچه برون با کشورهای شمالی و آب‌های خلیج فارس ارتباط داریم و کریدور میانی هم، از طریق بندر امیرآباد و کاسپین بزودی به شبکه ریلی متصل می‌شود. وی ادامه داد: در کریدور غرب خزر از آستارا به خاطر اجرا نشدن قطعه رشت - آستارا حلقه مفقوده‌ای وجود دارد اما اتصال ریلی این مسیر برقرار است و قطارها از جمهوری آذربایجان وارد پایانه آستارا می‌شوند که امید است با تکمیل و بازسازی بخش غربی کریدور، اتصال راه آهن ایران به دریای سیاه از طریق جلفا- نخجوان- ارمنستان و گرجستان به روسیه برسد. به گفته رسولی به دنبال مذاکره با رئیس راه‌آهن ارمنستان و توافقات حاصل شده، در سفر اخیر تفاهمنامه‌ای به امضا رسید و مقرر شد تا دو کشور اطلاعات تعرفه‌ای را مبادله کنند تا هرچه زودتر به نقشه اجرایی برای آغاز تبادل بار ریلی دست یابیم، بنابراین آنچه مسلم است در صورت تسریع در روند احداث زیرساخت‌های حمل و نقل ریلی قطعا اتحادیه اوراسیا با جمعیت 200 میلیون نفری دروازه بزرگ برای ورود ایران به کشورهای منطقه و شرق اروپا خواهد شد. فارغ از مزایای تجارت با اتحادیه اوراسیا فهرست جدید منتشر شده از سوی این اتحادیه که به حذف اکثر کشورهای رقیب ایران از نظام تخفیفات تعرفه‌ای تجارت ترجیحی منجر شده است عملا فرصتی طلایی را پیش روی اقتصاد ایران قرار داده است. در این رابطه الهام حاجی کریمی دبیر میز اوراسیا سازمان توسعه تجارت با بیان اینکه شورای‌عالی اتحادیه اقتصادی اوراسیا، فهرست جدید کشورهای برخوردار از تخفیفات تعرفه‌ای این اتحادیه را اعلام کرده است، می‌گوید:‌ بر اساس این فهرست و با حذف تعدادی از کشورهای رقیب ایران در این بازار، موقعیت ممتازی برای کالاهای صادراتی کشور در اوراسیا فراهم شده است. وی افزود: طبق آخرین تصمیمات شورای‌عالی اتحادیه اقتصادی اوراسیا در اکتبر ۲۰۲۰ و پیشنهاد برخی کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا، مقرر شد؛ کشورهای بهره‌مند از تخفیفات تعرفه‌ای مشترک اتحادیه اقتصادی اوراسیا که همان نظام عمومی ترجیحات (GSP) روسیه است و بعد از ایجاد اتحادیه اقتصادی اوراسیا به سایر کشورهای عضو تسری یافته، بازنگری شود و تعداد کشورهای بهره‌مند از امتیاز محدودتر شود. به گفته حاجی کریمی، بر این اساس در ۵ مارس ۲۰۲۱ فهرست جدید کشورهای برخوردار از تخفیفات تعرفه‌ای تدوین شد که به تازگی در وبسایت رسمی این اتحادیه نیز منتشر شده و شمار کشورهای در حال توسعه مشمول دریافت این تخفیفات تعرفه‌ای از ۱۰۳ کشور به ۲۹ کشور کاهش یافته است؛ تعداد کشورهای کمتر توسعه یافته مشمول نیز از ۵۰ به ۴۸ کشور رسید. دبیر میز اوراسیا ادامه داد: اما نکته حائز اهمیت در فهرست جدید مربوط به کشورهای درحال توسعه برخوردار از نظام تخفیف تعرفه گمرکی (تخفیف ۲۵ درصدی) است که ۷۴ کشور از جمله ترکیه، چین، هند، کره جنوبی، کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس، عراق، برزیل، ویتنام، هنگ‌کنگ، اندونزی، لبنان، سنگاپور، تایلند، مالزی که کالاهای تولیدی آن‌ها می‌توانست رقیب محصولات ایرانی در بازار اوراسیا باشد، حذف شده و از ۵ مارس ۲۰۲۱ به بعد از این امتیاز برخوردار نیستند. حاجی کریمی تاکید کرد:‌ این رویداد، موقعیت ممتازی را در بازار اوراسیا برای ایران ایجاد می‌کند و محصولات ایرانی مشمول تخفیفات از لحاظ قیمت، رقابت پذیری بیشتری را نسبت به کالاهای سایر کشورها حذف شده، دارند. وی یادآور شد: طبق قاعده موسوم به ترجیحات مشترک اتحادیه اقتصادی اوراسیا، ۲۵ درصد تخفیف تعرفه‌ای برای حدود ۱۵۰۰ ردیف کالا (کد HS شش رقمی) که عمدتا محصولات کشاورزی هستند به کشورهای در حال توسعه تعیین شده، اعطا خواهد شد. البته در خصوص کشورهای کمتر توسعه یافته فهرست اقلام مشمول تخفیف گسترده‌تر و میزان تخفیف تا حدود تعرفه صفر تعیین شده است.
نقاط مبهم در تجارت با اوراسیا
البته در کنار مزایای زیاد تجارت با اتحادیه اوراسیا برای کشور که با حذف رقبای ایران نیز توسعه صادرات کشور را رقم خواهد زد اما برخی از انتقادات نسبت به این توافق نامه وجود دارد به گونه ایکه منتقدان معتقدند ارزش واردات ایران از این اتحادیه به مراتب بالاتر از سهم ارزش صادرات است. بر این اساس و مطابق با گزارشی که معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران تهیه کرده از میان کدهای تعرفه هشت رقمی مشمول تخفیفات ترجیحی اعطایی اوراسیا به ایران، تنها در ۱۶کد تعرفه، کشورهای اوراسیا جزو سه مقصد عمده صادراتی ایران بوده‌اند و در سایر اقلام، کشورهای اوراسیا یا اصلا جزو مقاصد صادراتی ایران نبوده‌اند یا سهم آنها از صادرات ایران در آن محصول پایین بوده است. براساس موافقتنامه تجارت ترجیحی بین ایران و اتحادیه اوراسیا که شامل کشورهای بلاروس، قزاقستان، روسیه، ارمنستان و قرقیزستان می‌شود، در مجموع ۸۶۲ قلم کالا شامل ۳۶۰ قلم ترجیحات اعطایی ایران به اوراسیا و ۵۰۲ قلم ترجیحات اعطایی اوراسیا به ایران در نظر گرفته شده است. رصد اقلام کالایی که مشمول ترجیحات دو طرف شده هرچند از برتری ایران به لحاظ تعداد حکایت دارد، اما ارزش محصولاتی که در فهرست دو طرف گنجانده شده اند، نشان دهنده آن است که به لحاظ ارزشی اوراسیا سهم بالاتری را بدست آورده است. ارزیابی صورت گرفته همچنین بیانگر آن است که تخفیف‌های تعرفه‌ای اعطایی از سوی اوراسیا به ایران، در بازه صفر تا ۱۰۰درصد قرار دارد، این در حالی است که این اقلام تاکنون نیز با تعرفه صفر به این اتحادیه صادر شده است.

ارسال نظر

هشتگ‌های داغ

آخرین اخبار

پربازدیدترین اخبار