کاهش چک‌های برگشتی با ضرب و زور کرونا

آرمان‌ملی: بررسی‌ها از تعداد و ارزش چک‌های صادره و برگشتی نشان می‌دهد در یکسال منتهی به پایان فروردین‌ماه سالجاری تعداد و ارزش چک‌های برگشتی به ترتیب ۸.۲ و ۱۰.۷ کاهش را داشته است موضوعی که به اعتقاد کارشناسان اگرچه اقدامات دولت مبنی بر الزام بانک‌ها برای عدم برگشت چک در ایام کرونا به‌همراه تعطیلی و محدودیت‌های کسب‌وکار‌ها در این ایام در کاهش میزان صدور چک‌ها تاثیر داشته است، اما با اجرای قانون جدید چک این آمار کاهش بیشتری را تجربه خواهد کرد. در این زمینه بانک‌مرکزی در گزارش منتشر شده از فروردین ۱۴۰۰ اعلام کرده که در این ماه ۱,۴۹۰ هزار میلیارد ریال چک در کشور مبادله شده است که نسبت به ماه قبل از نظر تعداد و ارزش به ترتیب ۲۷.۸ و ۴۲.۷ درصد کاهش یافته است. البته این کاهش استفاده از چک شده با توجه به تعطیلات نوروزی و همچنین قرنطینه عمومی ‌دو هفته آخر فروردین‌ماه طبیعی بوده و به‌نظر می‌رسد که در ماه‌های آتی استفاده از چک افزایش یابد. در ادامه گزارش بانک‌مرکزی اشاره شده است که در فروردین سالجاری ۶.۴ میلیون چک به ارزش ۱,۳۲۲ هزار میلیارد ریال اعلام وصول شده است که نشان‌دهنده این است که در این ماه از نظر تعداد و ارزش به ترتیب ۹۱.۸ و ۸۹.۳ درصد از چک‌های مبادله شده، وصول شده‌اند. بر همین اساس در فروردین سالجاری ۵۶۹ هزار چک به ارزش ۱۵۸ هزار میلیارد ریال برگشت خورده است که نشان می‌دهد از نظر تعداد و ارزش تنها ۸.۲ و ۱۰.۷ درصد از چک‌ها برگشت داده شده است. تجمیع آمارهای منتشر شده بانک‌مرکزی درباره وضعیت چک‌های مبادله شده و برگشتی نشان می‌دهد که در یکسال منتهی به ابتدا اردیبهشت ۱۴۰۰ حدود ۲۲,۸۲۰ هزار میلیارد ریال چک مبادله شده است که نسبت چک‌های برگشتی به کل چک‌های صادره از نظر تعداد و ارزش به ترتیب به ۹.۹ و ۱۱ درصد رسیده است. کاهش میزان چک‌های برگشتی به حدود ۱۰ درصد و افزایش اعتبار چک در یکسال منتهی به ابتدا اردیبهشت سالجاری در حالی رخ داده است که در سال ۹۶ با حدود ۷,۰۰۰ میلیارد ریال چک مبادله شده، نسبت چک برگشتی به کل چک‌ها از نظر تعداد و ارزش به ترتیب ۱۵ و ۲۳ درصد بوده است. کاهش میزان چک‌های برگشتی پس از آن به وقوع پیوست که قانون جدید چک در سال ۹۷ تصویب و به‌صورت مرحله به مرحله به اجرا در آمد و همین امر موجب شد که برای مثال با کاهشی بیش از ۵۰ درصدی، ارزش چک‌های برگشتی از ۲۳ درصد سال ۹۶ به ۱۱ درصد یکسال منتهی به ابتدا اردیبهشت ۱۴۰۰ برسد. در همین زمینه بهروز محبی نجم‌آبادی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس ضمن اشاره به آثار مثبت اجرای قانون جدید چک در ارتقا نقش چک گفت: قانون جدید چک ازجمله قوانین پیشرو و به روز اقتصادی است که در صورت اجرای کامل، زمینه‌ساز رونق فضای کسب‌وکار می‌شود و در همین ۲ سالی که از اجرای قانون جدیدچک می‌گذرد شاهد کاهش چک‌های برگشتی و تخلفات مربوط به چک بوده‌ایم. وی با عنوان اینکه با اجرای قانون جدید چک، ریسک فعالیت‌های اقتصادی و تجاری کاهش می‌یابد؛ افزود: این قانون در سال ۱۳۹۷ اصلاح شده و درحال حاضر هم درحال اجرا است. البته یکسری نقص‌های در روند اجرای قانون وجود دارد و قانون جدید چک به‌صورت کامل اجرا نشده است. وی در خصوص الزامی‌شدن ثبت اطلاعات چک‌های جدید در سامانه صیاد تصریح کرد: ثبت سیستمی ‌چک در سامانه صیاد بخش مهمی‌ از قانون جدید بود که خوشبختانه از ابتدای سال ۱۴۰۰ عملیاتی شده و درحال حاضر هم تمام چک‌های جدید قبل از انتقال ثبت می‌شوند. اجرای قانون جدید چک تاکنون موجب شده تا روندی کاهشی در میزان چک‌های برگشتی آغاز شود آن هم در شرایطی که بخش مهمی ‌از قانون یعنی الزامی‌شدن ثبت اطلاعات چک‌های جدید در سامانه صیاد تازه از ابتدا سالجاری اجرایی شده و تا چند ماه دیگر اثر آن بر کاهش چک‌های برگشتی مشخص می‌شود. بر این اساس می‌توان انتظار داشت تا در ماه‌های آینده بازهم میزان چک‌های برگشتی کاهش یابد.