بررسی صلاحیت‌ها و چند نکته

درباره نسبت رای مردم با مشروعیت نظام سیاسی کشور از منظر فقهی دو نظریه وجود دارد: یک نظر، نظر فقهی مرحوم امام خمینی (ره) است که امام (ره) بار‌ها و بار‌ها در مناسبت‌های مختلف حتی در برخورد با شورای نگهبان، حمایت مردم را باعث مشروعیت نظام اعلام کردند. همچنین قانون اساسی ما هم که منشا قدرت را الهی می‌داند، با این حال مشروعیت قدرت را همراهی و حمایت مردم عنوان می‌کند. علاوه بر این رهبری نیز طی سال‌های اخیر و حتی چندی پیش هم اشاره داشتند در انتخابات مسأله اهم، مشارکت مردم است و در مرحله بعدی انتخاب مناسب را مطرح کردند. اما دیدگاه دوم این روز‌ها ترجمان نظریه مرحوم آیت ا... مصباح یزدی است که بر اساس آن در نظام جمهوری اسلامی هم منشا قدرت الهی است و هم مشروعیت قدرت. در این دو دیدگاه که در حال حاضر دیدگاه دوم مبنای رد و تایید نامزد‌های انتخابات ریاست جمهوری است، رای مردم همچنان که فرموده‌اند بیشتر شان تزیینی داشته و دارد. در لیستی که به عنوان داوطلبان احراز صلاحیت شده، اعلام کرده است، به وضوح کنار زدن دیدگاه اول و مبنا قرار دادن دیدگاه دوم نمایان است که این امر حاصل و نتیجه‌ این تغییر نظریه از گفتمان امام (ره)، صدمه زده است و بیشتر هم خواهد زد. با این تفاسیر حق است که یاران امام و انقلابیون واقعی، صرف نظر از نسبت‌های‌ شان با هرکدام از دو جناح کشور، نگران باشند.

همچنین غیر از این دو دیدگاه نظری، به لحاظ مصداقی هم بر اساس اصل 115 قانون اساسی فردی می‌تواند رئیس جمهور ایران باشد که از میان رجال مذهبی، مدیر و مدبر باشد. این در حالی است که مقایسه داوطلبان تایید صلاحیت شده با عدم احراز شدگان، تطبیق این لیست با این اصل قانون اساسی و حتی با همین بخشنامه‌ای که شورای نگهبان صادر کرده است، به سادگی میسر نیست، چراکه شخصی که در طول عمرش حتی یک روستا، شهرستان و استان را اداره نکرده است، به عنوان مدیر و مدبر تاییدشده و کسی که 16 سال وزیر بوده است و الان معاون اول رئیس جمهور است یا کسی که 12 سال رئیس مجلس بوده است، رد صلاحیت شده است، بنابراین فکر می‌کنم هم از منظر انطباق این لیست با نظریه امام که در قانون اساسی در اصل یکم و سایر اصول مصوب شده، این تصمیم قابل انطباق نیست و هم به لحاظ مصداقی هم تعارضات جدی دارد. از سوی دیگر سخنگو‌ی محترم شورای نگهبان قبل از مرحله ثبت نام داوطلبان ریاست جمهوری توصیه کردند که افرادی که در گذشته رد صلاحیت شده‌اند ثبت نام نکنند در صورتی که در بین رد صلاحیت شدگان، اشخاصی هستند که نه تنها سابقه رد صلاحیت ندارند بلکه سابقه تایید صلاحیت در انتخابات گذشته را هم دارند، بنابراین هم در نسبت این لیست با اصل مشارکت و مشروعیت محل سوال و تردید جدی وجود دارد و هم از حیث انطباق همین معیار پیش گفته با مصادیق.