بايدن با مواضع نتانياهو همراه نيست
آرمان ملی- علیرضا پورحسین: اواخر هفته گذشته بود که ۴۳ نفر از سناتورهای جمهوریخواه به رهبری مارکو روبیو از جو بایدن خواستند به دلیل آنچه حمایت مالی ایران از حماس در بحبوحه درگیریهای ادامهدار با رژیم صهیونیستی خوانده شده است، مذاکرات با ایران را متوقف کند. این سناتورها در نامه خود به طرفداری از رژیم صهیونیستی در درگیریهای اخیر فلسطین با طرح اینکه فلسطین از سوی ایران حمایت مالی میشود و موشکهایی را به سمت قدس اشغالی شلیک کرده، مطرح کردند که با توجه به این، مذاکرات دولت بایدن با ایران در وین بر سر احیای توافق هستهای مشکلساز است. این گروه از قانونگذاران آمریکایی همچنین در نامه ذکر شده با مطرح کردن ادعاهایی دیگر علیه ایران گفتهاند که آمریکا در مذاکرات فعالانه با ایران مشارکت دارد و به طور بالقوه میلیاردها دلار را با لغو تحریمها برایشان فراهم میکند که بدون شک به ایران کمک میکند تا از حماس و دیگر گروههای خاورمیانه حمایت کند که به آمریکاییها و دیگر متحدانش حمله میکنند. این سناتورها به همین علت از بایدن خواستهاند که فورا به مذاکرات با ایران پایان دهد و روشن کند که لغو تحریمها اتفاق نخواهد افتاد. در
این میان این تنها تنش موجود در خاورمیانه نیست و برخلاف آنچه تصور میشد، پس از رفتن ترامپ از کاخ سفید خاورمیانه روزهای خوشی را به خود ندیده است. وضعیتی که به گفته کارشناسان بزودی تغییر خواهد کرد. در راستای بررسی این مساله «آرمان ملی» گفت و گویی با سیدجلال ساداتیان، سفیر پیشین ایران در بریتانیا داشته است که در ادامه میخوانید.
درگیریها در فلسطین به چه علت آغاز و به کدام سمت سوق پیدا میکند؟
دادگاهی در سرزمینهای اشغالی حکمی صادر کرد که جنجالهای زیادی در سرزمینهای اشغالی میان یهودیان و اعراب به وجود آورد. این حکم در این راستا بود که مسلمانهای ساکن در شهرهای تحت تصرف صهیونیستها باید خانههای خود را تخلیه کنند تا در آن مناطق شهرک هایی برای صهیونیستها ساخته شود. این حکم در ابتدا سبب شد تا درگیریهای خیابانی به وجود آید و اعتراضاتی از سوی مسلمانان شکل گیرد. در پی این ناآرامیها پلیس اسرائیل وارد عرصه شد و اقدام به سرکوب مسلمانان کرد. این درگیریها به شهر غزه کشیده شد و عملا یک حکم دادگاه به جنگی تمام عیار بدل شد. امروز فشار بر صهیونیستها زیاد است و شاید مجبور به توقف این عمل خود شوند. در این میان باید توجه کرد که نتانیاهو نیز نتوانست دولت تشکیل دهد و کنار رفت و مسئولیت تشکیل دولت اسرائیل به شخص دیگری واگذار شد. آنها به دنبال تشکیل یک کابینه ائتلافی هستند که احتمالا حمایت کمتری از آن میشود و مشخصا خشونت کمتری نیز از خود نشان خواهند داد. این درگیریها مشخصا به نفع تلآویو نیست و نخواهد بود زیرا اعتراضات خیابانی نیز گریبانگیر این رژیم شده است. باید توجه کرد که درگیری را صهیونیستها آغاز
کردند و به همین علت پلیس اسرائیل مجبور شده است تا به تندروهای یهودی تذکر دهد تا حملات خود را علیه مسلمانان متوقف کنند. از سوی دیگر تداوم شلیک موشک از غزه به سمت اسرائیل نیز سبب شده است تا ارتش اسرائیل به سمت مرز غزه رفته و ممکن است درگیریها بیشتر شود. سازمان ملل نیز ورود کرده است و درخواستهایی برای تشکیل نشست شورای امنیت وجود داشته است و دبیرکل سازمان ملل نیز خواستار پایان درگیریها شده است و باید منتظر روزهای آینده بود تا مشخص شود چه اتفاقی رقم میخورد. آنچه که امروز در فلسطین رقم خورده است از کنترل خارج شده است و قرار بر جنگ نبوده است.
بــا توجه به خواسته جمهوریخواهان از بایدن، آیا درگیریها در سـرزمینهای اشغالی بر آنچه که در وین در حال رقم خوردن است، تاثیر خواهد گذاشت؟
قطعا آمریکا از مذاکرات وین عقب نخواهد نشست و به روند گفت و گوها برای احیای برجام ادامه میدهد. آمریکا و بایدن تصمیم گرفتهاند که دیگر ابزار دست رژیم صهیونیستی نباشند و به همین علت تندرویهای این رژیم را قبول ندارند و همچون گذشته دیگر از این رژیم حمایت نمیکنند. آمریکا بارها از رژیم صهیونیستی خواسته است که دیگر اقدام به ساخت شهرکهای جدید نکند اما اسرائیل به کار خود ادامه می دهد و توجهی به گفتههای آمریکا نکرده است. دموکراتها طرفدار این امر هستند که دو کشور مجزا به نامهای اسرائیل و فلسطین تشکیل شود اما این اصل در دوره ترامپ خدشهدار شد و رژیم صهیونیستی تعهداتی که به آمریکا داده بود را فراموش کرد و اقدامات اشغالگرایانه خود را توسعه داد. با روی کار آمدن بایدن وضعیت تغییر کرد و بایدن از شهرک سازیهای بیش از اندازه صهیونیستها حمایت نکرد. بایدن مشکلی با به رسمیت شناخته شدن فلسطین ندارد و حتی به دنبال این بودهاند که قطعنامهای تصویب شود که به نحوی موافق شکل گیری دو کشور باشد و بر سر جزئیات آن گفت و گو شود. امروز نیز موقعیتهایی به فلسطین در سازمان ملل داده شده است تا نمایندگان فلسطین در سازمان ملل حاضر شوند
اما تندرویهای اسرائیل این نگاه را نیز مخدوش کرده است. رژیم صهیونیستی امروز این مشکل را با آمریکا دارد و قصد دارد تا اراضی خود را بیشتر کند که به نظر میرسد موفق نخواهد شد زیرا حامی اصلی خود یعنی آمریکا را نیز دیگر در کنار خود ندارد. این به آن معنا نیست که آمریکا حمایت خود را از رژیم صهیونیستی بر خواهد داشت بلکه میخواهد یک صلح در آن منطقه رقم خورد. به هر حال آمریکا در هر صورتی حامی رژیم صهیونیستی است اما نمیخواهد دیگر شاهد تندروی آن باشد تا تنشها بیشتر شود. در همین راستا آمریکا با فشار لابیها نیز برخورد میکند و زیر بار آنها برای متوقف کردن گفت و گوها در وین نخواهد رفت و مذاکرات با طرفهای برجام تداوم خواهد داشت.
آیا این تنشها به سایر کشورهای منطقه نیز کشیده خواهد شد؟
خاورمیانه در حالت گذار قرار دارد و این حالت به دنبال خود تنشهایی دارد. امروز در افغانستان شاهد هستیم که نیروهای آمریکایی در حال خروج از این کشور هستند و در این میان که هنوز این پروسه کامل نشده است شاهد وقوع چندین عملیات تروریستی در این کشور بودیم و درگیریهایی نیز شکل گرفته است که مهم ترین آنها بمبگذاری در یک مدرسه بود که موجب جان باختن و زخمی شدن بیش از 200 نفر شد. امروز شرایط در افغانستان به گونهای است که هر بخش آن از دیگر بخشها متفاوت بوده به گونهای که در بخشی قسمتها باورهایی وجود دارد که در سایر قسمتهای این کشور مورد پذیرش نیست و در بخشی نیز به همین علت حملات گوناگونی رخ میدهد. در واقع تضاد در مناطق مختلف افغانستان عدم امنیت را به بار میآورد. در این میان اگر به ریشه چالش کنونی توجه کنیم عدم امنیت در افغانستان غالبا از پاکستان ریشه میگیرد و از سوی دیگر اینکه طالبان میخواهد قسمتی از قدرت در این کشور باشد. زمانی که طالبان موفق به بیرون راندن شوروی از خاک افغانستان شد و خود به حکومت رسیدند با تصورات آمریکا متفاوت بودند. با وجود این اختلافات خیلی زود با آمریکا دچار چالش و مشکل شدند و بعضا در
سراسر جهان پراکنده شدند. در واقع ریشه و چالش اصلی در افغانستان و طایفههای هم مرز با پاکستان خود از بین نرفته و هنوز القاعده، طالبان و نگاههای متعصابه در این کشور هرچند وقت تجلی یافته و کشتارهایی را راه میاندازند که به این گروهها در سالهای اخیر داعش نیز اضافه شده است که منطقه را ناامنتر کرده است.
مــذاکرات در وین میتواند منجر به کاهش تنشها در خـــاورمیانه شود و هم اکنون این مذاکـرات در چه مرحلهای قرار دارد؟
مذاکرات در وین به خوبی در حال انجام است و آنچه که روند گفت و گوها نشان میدهد توافق به احتمال زیاد شکل خواهد گرفت. امروز آن مواردی که مورد توافق قرار گرفته است، نگارش آنها آغاز شده است و به نظر میرسد تعداد موارد توافق شده نیز چشمگیر باشد. توافقات به مراحلی رسیده است که طرفین خواستههای نهایی خود را نیز مطرح کردهاند و امروز بر سر این مسائل و جزئیات گفت و گو میشود. باید توجه داشت که تمامی مواردی که تا این لحظه گفته شد اگر ترامپ بر سر کار بود بسیار پرتنشتر دنبال میشد و با رفتن او منطقه به سمت آرامش به هر شکل ممکن پیش خواهد رفت زیرا آمریکا به عنوان یک بازیگر جهانی تصمیم گرفته است که تنشها در خاورمیانه را کاهش دهد و دیگر قصد بر هم زدن منطقه همچون زمان ترامپ را ندارد. در همین راستا ترک منطقه را نیز در برخی موقعیتها در دستور کار قرار دادهاند. این تحولات نشانگر این است که در آینده ما شاهد آرامش بیشتر در منطقه خواهیم بود. مشخصا اگر در وین نیز توافق صورت گیرد روند رسیدن به ثبات در خاورمیانه نیز بیشتر خواهد شد. گفت وگوهایی نیز بین ایران و عربستان در عراق شکل گرفتن است که به نظر میرسد دو تا سه بار این گفت
و گوها صورت گرفته است و این خود نشانهای دیگر در این راستا است که منطقه خواستار ثبات آرامش و ثبات است و به آن بیش از هر زمان دیگری نیاز دارد. اظهارات بن سلمان حاکی از این است که تحولات در شرف وقوع است. مشخصا نباید انتظار داشت که آرامش ظرف مدت یک شب به خاورمیانه بازگردد. این یک پروسه زمان بر است اما آنچه که مشخص است اراده برای صلح به وجود آمده است. طرف دیگر نیز ایران است که از ابتدا خواستار صلح بوده است و در همین راستا نیز طرح صلح هرمز را نیز مطرح کرده است. پیشبرد این مجموعه گفت و گوها یک اتفاق مهم است که تنشها را در کل خاورمیانه کم میکند.
ایران چگونه باید در روزهای آینده نقش خود را در عرصه منطقه و بینالملل ایفا کند؟
ایران در داخل دچار مشکلاتی است که بعضا با وجود اینکه رهبری نیز در این خصوص اعلام موضع میکند اما باز هم برخی بر این مشکلات میافزایند. رهبری به وضوح اعلام کرد که سیاست خارجی در ردههای بالای نظام مصوب میشود و در جریان اتفاقات و مذاکرات است. با این وجود باز هم برخی کارشکنی و مانع تراشی میکنند. امروز ضرورت دارد تا ایران بتواند تحریمها را لغو کند و به یک توافق برسد. از سوی دیگر ما باید به وضعیت خود در منطقه نیز سر و سامان دهیم و دیپلماسی با عربستان تداوم یابد زیرا این امر حتی میتواند عادی سازی روابط برخی کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی را به شکست کشاند. این موارد اهمیت گفت و گوها را نشان میدهد و به همین علت است که بر گفت وگوها تاکید میشود زیرا میتواند بسیاری از مشکلات را حل کند و اختلافاتی که صرفا با گفت و گو حل میشود را از بین ببرد. باید توجه داشت اینکه مجموعه باید یکپارچه عمل کرده و پشتیبان یکدیگر باشند به این معنا نیست که یک بخشی برای خودش باشد و بخش دیگر نیز برای خودش عمل کند، بلکه به این معنی است که اگر اشکالاتی ایجاد میشود باید این دو بخش با هم باشند و همه عوامل به کمک و پشتیبانی هم بیایند.
دیپلماسی میتواند از همه این ابزارهای قدرت به خوبی بهره گیرد و اهداف کشور را به پیش ببرد. به نظر من آن چیزی که اکنون مسأله را بغرنج کرده است و شرایط کنونی را پدید آورده درگیر شدن و در هم تنیدگی دیپلماسی ذیل مذاکرات وین با مسأله انتخابات ریاست جمهوری است. به هر حال همه میدانیم برخی از جریانهای داخلی در کشور اساسا هیچ گونه نگاه مثبت و تمایلی به موفقیت در نشست وین، آن هم در آستانه برگزاری انتخابات ریاست جمهوری خردادماه ندارند. باید ابتدا از این بازیهای سیاسی در این برهه حساس فاصله گرفت.
ارسال نظر