بغداد ميانجي تهران و رياض
آرمان ملی- علیرضا پورحسین: در حالی که هنوز نشانههای مشخصی از تفاهم جدید بین عربستان سعودی و ایران ظاهر نشده و ممکن است مدت زیادی این روند به طول انجامد؛ اما برخی بر این باور هستند که اگر این اتفاق بیفتد حتی میتواند منجر به سرد شدن درگیریها در کشورهایی مانند لبنان، سوریه، عراق و یمن شود که دشمنیها در آنجا به اختلافات سیاسی و درگیری مسلحانه دامن میزند. مذاکرات میان ایران و عربستان در بغداد در شرایطی آغاز شده که شرایط بهطور گستردهای در عرصه بینالمللی در حال تغییر است. در حالی که منطقه با تغییر سبک و سیاست از رئیسجمهور ترامپ به رئیسجمهور بایدن سازگار میشود، به نظر میرسد این تغییرات، عربستان سعودی را برای روند دیپلماتیک منطقه مشتاقتر کرده است. این اتفاق پس از آن افتاده که بایدن روابط ایالات متحده با عربستان را با وقفه همراه کرده و دیپلماسی را با هدف بازگرداندن توافق بینالمللی برای محدود کردن برنامه هستهای ایران از سر گرفته است. در همین راستا نیویورکتایمز نیز در گزارشی با پرداختن به روابط اخیر ایران و عربستان سعودی ادعایی را از طرف برخی مقامات ناشناس ایرانی و عراقی مطرح کرده که مذاکرات جدیدی در
ماه جاری میلادی میان دو کشور انجام خواهد شد و اذعان کرده که این مقامات گفتهاند دو کشور موافقت کردهاند مذاکرات در ماه جاری در بغداد و احتمالا میان سفیران این کشورها ادامه پیدا کند. درراستای بررسی مسائل منطقهای در حوزه سیاست خارجی ایران، «آرمان ملی» گفتوگویی با سیدهادی سیدافقهی، کاردار پیشین ایران در لبنان داشته است که در ادامه میخوانید.
عربستان به دنبال اتخاذ سیاستهای متناقض در قبال ایران در راستای بهرهگیری از فرصت مناسب برای کسب امتیازات بیشتر از ایران است؟
عربستان سعودی متوجه تحولات جدیدی در سطح منطقه و جهان شده است و جایگاه خود را در این تحولات و مناسبات مناسب نمیبیند. از سوی دیگر عربستان در چندین نقطه خاورمیانه با گرفتاریهایی مواجه است که به صورت فیزیکی ما آن را در یمن مشاهده میکنیم اما همچنان در عراق، سوریه، سودان و مصر نیز دخالت میکند و این موارد برای این کشورهای گرفتاریهای جانبی ایجاد کرده است. مقامات عربستانی تصمیم گرفتهاند تجدیدنظر کلی در سیاستهای خود ایجاد کنند تا از این تنشها فارغ شوند و به نقشآفرینی مثبتتری روی آورند. آنها به دنبال تمرکز بر سیاستهای راهبردی عربستان هستند. در این راستا باید منتظر ماند و متوجه شد در این مسیر تا چه میزان قصد دارند روابط خود را با ایران بهبود بخشند. باید توجه داشت که بنسلمان در مصاحبه اخیر خود نیز لحن خاصی را انتخاب کرده و در مصاحبههای خود ابراز پشیمانی نمیکند؛ بلکه از یک سو میگوید رابطه خوب با ایران و ایران قدرتمند را خواهان هستند اما از سوی دیگر عنوان میکند این امر مشروط بر این است که ایران نیز در رفتارهای هستهای و منطقهای خود تغییراتی ایجاد کند. مشخصا کسی که کاملا قصد تغییر رویکرد دارد دیگر در
خصوص جزئیات اینچنینی با ادبیات طلبکارانه صحبت نمیکند؛ در حالی که خودشان هنوز هم اقدام به قتل مردم یمن میکنند.
عربستان چه اهدافی را با تغییر لحن و تغییر رفتار با ایران دنبال میکند؟
ایران طبق معمول از تغییر لحن عربستان سعودی استقبال کرده است، اما باید توجه داشت فاصله زیادی بین تغییر لحن و تغییر جبهه وجود دارد. باید منتظر ماند و مشاهده کرد که عربستان تا چه میزان دست از تخریب و دخالت درسایر کشورها برمیدارد. عربستان باید دست از تحریک گروههای افراطی در شرق کشور بردارد و جنگ تبلیغاتی را که بهواسطه چندین شبکه علیه ایران راه انداخته است، متوقف کند. عربستان از این روشها، شیطنتها و اقدامات خرابکارانه زیادی استفاده کرده تا ایران را دوقطبی کند. بنابراین فاصله زیادی تا عمل باقی است. ایران برای خلعسلاح جنگهای تبلیغاتی آنها هرازگاهی نیز پیشنهاد گفتوگو و صلح را میدهد اما آنها برای مثال حتی حاضر نشدهاند طرح هرمز را مطالعه کنند؛ چه برسد که بخواهند آن را بپذیرند یا به آن پاسخ دهند. باید صبر و مشاهده کرد که مطالبات عربستان ازایران چیست. دو احتمال وجود دارد؛ یا آنها صرفا به دنبال خروج از گرداب یمن هستند یا اینکه به واقع با رفتن ترامپ به این نتیجه رسیدهاند که باید در سیاستهای خود تغییر ایجاد کنند. رویکرد دولت جدید آمریکا در قبال ایران باید برای عربستان این درس را داشته باشد که ایران از
موضع خود عقبنشینی نمیکند زیرا از ابتدا بر پایه قوانین و مقررات بینالمللی ایران خواهان حق خود بوده است. ایران از هیچ گروه تروریستی هیچگاه حمایت نکرده است در حالی که در زندانهای عراق از جمله ابوغریب و ناصریه نزدیک به چهار هزار عامل انتحاری سعودی در حبس بودهاند که همگی محکوم به مرگ هستند.
با توجه به شائبههایی که وجود دارد آیا شرایط برای دیدار مقامات عالیرتبه ایران و عربستان مهیا میشود؟
شاخصهایی برای تغییر رفتار هر کشوری وجود دارد که عربستان باید به این شاخصها توجه کند. دور شدن از جنگ تبلیغاتی، عدمدخالت در امور داخلی ایران و عدمحمایت از گروههای تروریستی در ایران از جمله اقداماتی است که آنها میتوانند شروع کنند تا نشان دهند در واقع نسبت به ایران تغییر رفتار خواهند داد. امروز مانع خاصی برای دیدار سفرای ایران یا سایر مقامات ایرانی و عربستانی وجود ندارد. این دیدار در هفتههای اخیر رخ داده است و در ادامه نیز میتوان این روند را ادامه داد اما ضرورت دارد حرکت مثبت از سوی عربستان دیده شود. عربستان از دشمنی با ایران متضرر شده است و امروز برای تغییر رویه نیاز است حداقل طرحهای ایران را مطالعه کنند و پیرامون آنها به گفتوگو بپردازند.
ارسال نظر