هنوز به بحران‌های جدی نرسیده‌ایم!

این روزها سطح رعایت پروتکل‌های بهداشتی از سوی مردم به حدود 50 درصد رسیده و وزارت بهداشت به‌تازگی اعلام کرده حدود 38 درصد از مردم ماسک نمی‌زنند. در این میان تاخیر در واکسیناسیون عمومی نیز مزید برعلت شده و هر دو طرف (مردم و دولت) همدیگر به شعله‌ور شدن آتش کرونا متهم می‌کنند. از ابتدای خبر ساخت واکسن کرونا در جهان، سیاستگذاری روشن و شفافی در رابطه با خرید واکسن از سوی کشور ما وجود نداشت و تاکید مسئولان برملی کردن واکسن کرونا بود و این به مدیریت شرایط موجود لطمه وارد کرد. از دید نگارنده ارزش جان یک انسان از ملی کردن صنعت واکسن بسیار بیشتر است و در دنیای امروز نمی‌توان گفت که ما سه ماه صبر می‌کنیم و روزانه به‌طور میانگین 100 نفر از بیماران (در شرایط مساعد) و 400 نفر (در اوج پیک کرونا) کشته شوند، تا به تولید واکسن بومی و ایرانی برسیم. بنابراین باید پیش بینی‌ها خیلی قبل‌تر صورت می‌گرفت. شاید نیز به نظر و هشدار متخصصان بهداشتی در این رابطه توجه‌ای نشد، همان‌طور که آنها تاکید داشتند باید اولویت افراد از همان ابتدا مشخص می‌شد و این پیش بینی صورت می‌گرفت که با وجود واکسن کم در دنیا، ایران زودتر به واکسن داخلی برسد یا به‌ قول وزیر بهداشت سبدش را جلوتر در کوواکس قرار می‌داد. در این شرایط بهانه‌ای به دست مردم نمی‌‌افتاد که رعایت پروتکل‌ها را جدی نگیرند و هم اکنون به مدیریت کرونا می‌رسیدیم، اما حالا چهار موج کرونا و دو موج سهمگین را پشت سرگذاشته‌ایم، ولی به‌طور جدی واکسیناسیون دقیق و عمومی آغاز نشده است. همه این توضیحات برای این بود که یادآور شویم که روزهای سخت‌تری در پیش است و باید از این مشکلات درس بگیریم. جوامع دنیا همیشه از عملکردهایشان درس می‌گیرند و پس از مدتی ارزیابی‌ شرایط توسط کارشناسان در حوزه‌های مختلف (متخصصان بهداشتی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی) صورت می‌گیرد. آنها از متخصصان دعوت می‌کنند و اتفاقات درست و غلط، تلخ و شیرین، سال‌ گذشته را بررسی و نقاط ضعف و قوت را شناسایی می‌کنند. بدون تردید اگر یک گزارش ملی عملکرد در زمینه بحران کرونا منتشر شود، به بهبود سیاستگذاری‌ها، از بین بردن نقاط ضعف و تقویت نقاط قوت کمک شایانی خواهد کرد که در بحران‌های دیگر این هزینه‌ها بسیار کمتر خواهد شد. اینکه ما فکر کنیم کرونا یک روزی تمام می‌شود و ما به زندگی عادی باز خواهیم گشت، کاملا اشتباه است. اینگونه بحران‌ها، بحران‌های بزرگتری مانند تغییرات اقلیمی، بحران‌های شکاف اجتماعی و فاصله میان ضعیف و غنی، بحران‌های روحی و روانی، بحران زیست محیطی و امثال آنها را به همراه خواهد داشت و ما باید خودمان را برای این بحران‌ها حتی اگر کرونا هم تمام شود، آماده کنیم. مثلا ما امروزه در کشور تنش آبی داریم و برکسی پوشیده نیست یکی از دلایل این اتفاق عدم پیش بینی مسئولان در یک سال گذشته برای افزایش مصرف آب و شست و‌شوهای بیشتر در زمان کرونا بوده است. قطعا هرکجا که تنش آبی باشد، پیامدهای اجتماعی و اقتصادی وسیعی به دنبال خواهد داشت. تقریبا همه کشورهای دنیا (به‌غیر از تعدادی از کشورها که در جاهای خوب کره زمین واقع شده‌اند مثل کانادا، نیوزلند) با بحران‌های بزرگ‌تری مواجه خواهند شد و از همین امروز باید برنامه‌ریزی دقیقی صورت بگیرد که چطور ظرفیت‌های کشور را تقویت نماییم و از این دوران سخت بتوان در جهت ایستادگی در دوران سخت‌تر آینده، بهره کافی را برد.