موضع رئیس‌جمهور درباره ظریف و چند نکته

مذاکرات وین تحت‌الشعاع آینده سیاسی محمد‌جواد ظریف در داخل کشور قرار نخواهد گرفت. حتی اگر محمدجواد ظریف استعفا بدهد یا توسط فشارهای مجلس نهایتا استیضاح و برکنار شود، نمی‌تواند روی خروجی مذاکرات وین اثری منفی داشته باشد یا حتی روند آن را کُند نماید؛ چرا که این مذاکرات، مذاکراتی بین‌المللی در قبال پرونده‌ای حساس مانند پرونده فعالیت‌های هسته‌ای ایران است و ارتباطی با آینده سیاسی افراد و اعضای تیم مذاکره‌کننده ندارد. اکنون از اعضای 1+4 و همچنین آمریکا مسائل و حواشی مربوط به انتشار فایل صوتی ظریف را یک مناقشه سیاسی داخلی در ایران تلقی می‌کنند و آن را به مذاکرات وین ارتباط نمی‌دهند. همه اینها نشان می‌دهد عملا فضای مذاکرات وین و جدیت اعضای 1+4 و آمریکا برای رفع تحریم‌ها و احیای توافق هسته‌ای ارتباطی به مسائل سیاسی در ایران ندارد. در کنار اینها نباید فراموش کنیم که برجام و پرونده فعالیت‌های هسته‌ای در ایران یک مساله فراقوه‌ای است و تصمیم‌گیری در خصوص آن مربوط به دولت، مجلس و هیچ ارگان و نهاد دیگری نیست، بلکه یک مساله ملی است که حاکمیت باید درخصوص آن تصمیم بگیرد و با توجه به حمایت رهبری از تیم مذاکره‌کننده قطعا آینده سیاسی محمد‌جواد ظریف، چه در صورت استعفا و چه در صورت استیضاح و برکناری نمی‌تواند آینده برجام را مخدوش کند. با توجه به حساسیت کنونی در فضای دیپلماتیک و سیاست خارجی ایران به دلیل مذاکرات همزمان وین و نشست بغداد و نیز با توجه به اینکه دولت حسن روحانی در ماه‌های پایانی حیات سیاسی خود قرار دارد به نظر نمی‌رسد حاکمیت بخواهد با فشار نمایندگان مجلس طرح استیضاح و برکناری یا استعفای محمد‌جواد ظریف ذیل فشار را کلید بزند. این مهم از فحوای کلام حسن روحانی در جلسه هیأت دولت که چهارشنبه هفته پیش پیرامون حواشی و جنجال‌های مربوط به انتشار فایل صوتی سه ساعته محمد‌جواد ظریف بیان شد، کاملا هویدا بود. روحانی سعی کرده است با مواضع خاص خود شدت فشارها، واکنش‌ها، هجمه‌ها و جنجال‌ها علیه دستگاه سیاست خارجی و شخص محمد‌جواد ظریف را کم کند. به بیان دقیق‌تر روحانی با این کلمات و جملات و گام نهادن در یک مرز میانی، مدیریت شرایط را در دست گرفته است. به بیان دقیق‌تر اگر روحانی مواضع ظریف را در فایل صوتی تایید می‌کرد و در جلسه هیات دولت همان گفته‌های وزیر امور خارجه در فایل مذکور را تکرار می‌کرد که وضعیت به مراتب بدتر می‌شد؛ به‌گونه‌ای که دیگر هیچ‌کس نمی‌توانست چالش را مدیریت کنند و عملا یک بحران سیاسی برای کشور به وجود می‌آمد که همه‌چیز تحت‌الشعاع آن قرار می‌گرفت. پس روحانی با دور‌اندیشی سعی در مدیریت شرایط را داشته است، ضمن اینکه اگر حسن روحانی پشت وزیر امور خارجه خود را خالی می‌کرد هیچ‌گاه به وزیر اطلاعات دستور نمی‌داد که پرونده انتشار فایل صوتی وزیر امور خارجه را با جدیت و به‌دقت پیگیری کند و نتیجه آن را به سمع و نظر افکار عمومی برساند. از طرف دیگر باید به این نکته مهم اشاره کرد که یکی از مهمترین ابعاد مهم دولت روحانی به سیاست خارجی آن باز‌می‌گردد. کما‌اینکه از او به عنوان شیخ دیپلمات یاد می‌شود؛ چرا‌که او علاقه وافری به مسائل سیاست خارجی دارد و سال‌ها هم در این زمینه با محوریت پرونده فعالیت‌های هسته‌ای ایران فعالیت کرده است. بنابراین به نظر نمی‌رسد در این برهه حساس کنونی در حوزه سیاست خارجی، روحانی بخواهد پشت محمدجواد ظریف را خالی کند. چون در این صورت ماه‌های پایانی حیات دولت دوازدهم با یک چالش ر جدی در حوزه سیاست خارجی مواجه خواهد شد؛ آن هم در شرایطی که دولت روحانی نگاه جدی به نشست وین و همچنین نشست بغداد دارد. باید این نکته مهم را هم یادآور شد که مقام معظم رهبری اکنون اشراف کاملی به حساسیت شرایط داخلی و تاثیر مذاکرات وین بر کاهش مشکلات کشور، حداقل در فضای روانی، آن هم در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری دارند. اتفاقا از همین رو است که رهبری اصرار دارند مذاکرات وین فرسایشی نشود و در کمترین فاصله زمانی ممکن این مذاکرات به لغو تحریم‌ها و احیای برجام منجر شود تا بخشی از مشکلات کشور و انتقاد از مدیریت کمرنگ شود.