در میدان دشمن بازی نکنیم

عدم اطلاع‌رسانی دقیق یکی از مشکلاتی است که چندین دهه گرفتارش هستیم. یک بُعد گفت‌وگو دکتر ظریف را باید در چارچوب تاریخ شفاهی ارزیابی کرد که انجام شده و خدمتی بوده برای اینکه تجربه‌های فردی که سال‌ها کار دیپلماتیک انجام داد، ثبت شود. درحقیقت چه با آقای ظریف موافق باشیم، چه مخالف باشیم، چه حرف‌هایش را قبول داشته باشیم، چه نداشته باشیم ولی اصل کار یعنی ثبت و ضبط خاطرات شفاهی مسئولی که چهار دهه بعد از انقلاب در رده‌های مختلف دیپلماتیک مسئولیت داشته، کار شایسته و خوبی بوده. اما نکته دوم این است که چرا این فایل در اختیار غیر قرار گرفته و چه کسی و چگونه توانسته به این فایل دسترسی پیدا کند و یک بُعد امنیتی دارد که مسئولان ذیربط باید آن را بررسی کنند و نیاز به تحلیل آنچنانی ندارد. نکته دیگر تبعات این موضوع است که چه کسی یا کسانی اعم از داخل یا خارج کشور از این موضوع بهره‌برداری می‌کنند و به نفعشان بوده که چنین فایلی منتشر شود. به نظر می‌رسد در این بعد هم بیشتر کسانی بهره‌برداری می‌کنند که می‌خواستند در بحبوحه انتخابات ما را مشغول یک سوژه کنند و به جان همدیگر بیندازند. درحقیقت این هم از جمله مسائلی است که به اختلاف‌نظر بین افراد دامن زده شود. یعنی یک میدان بازی که رسانه «ایران اینترنشنال» طراحی کرده و هرکس اعم از اسرائیل یا عربستان که پشت ماجرا بوده، اما این میدان بازی عملا گرایش‌ها و جناح‌های مختلف در داخل کشور را مشغول کرده و هر طرف هم که طرف دیگر را بزند به نفع آنهاست. ما باید به این واقعیت تلخ و موضوع مهم که داریم با دست خودمان در میدان دشمن بازی می‌کنیم و اسیر فضابازی که از بیرون کشور طراحی شده، گشته‌ایم، توجه کنیم. به هر حال از کسانی که در داخل خیانت کردند و به هر انگیزه‌ای این فایل را در اختیار دیگران گذاشتند، استفاده کردند. یک بُعد دیگر ماجرا هم این است که ما محتوای آنچه که آقای ظریف مطرح کرده را باید در دوران بعد از انتخابات در محافل علمی و به دور از جریان‌های حزبی، گروهی و جناحی مورد بررسی علمی قراردهیم، زیرا پیاده‌سازی و بازخوانی این متن و بررسی آن بوسیله کارشناسان باارزش است. سرفصل‌های مختلف اعم از بحث میدان و دیپلماسی در این فایل وجود دارد که بررسی اینکه آیا با هم در تعارض هستند یا مکمل هم هستند، مهم است. معتقدم این دو تا مکمل هم هستند و اساسا در همه دنیا به هر حال این دوگانگی به معنای سیاست دوگانه نیست بلکه به این معناست که افرادی در صحنه عملیات اقداماتی را انجام می‌دهند و افرادی هم در بُعد دیپلماسی و تعیین سیاست‌ها. اما این بحث تنها نیست و بحث روابط ایران و روسیه، روابط ایران و آمریکا و ایران و عربستان نیز مطرح شده که سرفصل‌هایی است که در جای خودش بعد از فضای انتخابات می تواند مورد بحث واقع شود. ولی پرداختن به آن در حال حاضر چه بخواهیم چه نخواهیم تحت تاثیر فضای انتخابات قرار می‌گیرد ولی بعد در بعد از انتخابات ریاست‌جمهوری حالا که این فایل علنا منتشر شده، فرصت خوبی برای انجام کار کارشناسی و مطرح کردن بحث‌های دقیق در اینباره است. ولی کاندیدا شدن دکتر ظریف را از آنجا که خودش صراحتا اعلام می‌کند، هیچگاه تجربه کلان کشورداری ندارم، بعید می‌دانم. به نظر می‌رسد منطق دکتر ظریف از ان جهت که هرکسی را برای کاری ساخته‌اند، دقیق و درست است و بعید به نظر می رسد به رغم اصرار عده‌ای کاندیدای ریاست‌جمهوری شوند. درواقع ممکن است این اتفاق برایش در بعضی نگاه‌ها، مثبت و نگاه‌های دیگر منفی باشد. مطلق مثبت یا منفی بودنش الان مشخص نیست و بستگی دارد با چه رویکردی به ماجرا نگاه کرد. کسانی که رویکرد تقابلی را در سیاست خارجی می‌پسندند قطعا محتوای این گفت‌وگو تاثیر منفی دارد و برای کسانی که دیدگاه تعاملی را می‌پسندند، مثبت است.