خاورمیانه و یک معادله جدید

آنچه این روزها شاهد آن هستیم اینکه ایران و عربستان دچار رودربایستی شده‌اند و این رفتار مربوط به اختلافاتی است که در سال‌های اخیر بین آنها ایجاد شده است. این اختلافات سبب شده بود تا یک جدایی بین ایران و عربستان که به عنوان دو قدرت واقعی و تاثیرگذار منطقه شناخته می‌شوند، به‌وجود آید. امروز هم تهران و هم ریاض ترجیح داده‌اند به دور از هیاهوهای رسانه‌ای و سیاسی به گفت وگو بپردازند و به همین علت اظهارنظری شفاف در خصوص دیدارها نمی‌کنند. آنها می‌خواهند به دور از فضای تبلیغاتی و در چارچوب یک فضای عقلانی به گفت و گو بپردازند. از سوی دیگر باید توجه داشت امروز در داخل ایران هنوز به علت اتفاقاتی که در سال های اخیر رقم خورده است، گفت وگو با عربستان زیاد توجیه پذیر نیست و مخالفینی نیز در این عرصه وجود دارد. همین امر است که اجازه نمی‌دهد به صورت علنی گفته شود که ایران در حال مذاکره با عربستان است. در دهه 60 نیز شاهد بودیم، زمانی که ایران و عربستان به یکدیگر نزدیک شدند و کدورت‌ها کاهش یافت، پذیرش این امر به علت اتفاقاتی که در آن سالها در مکه رقم خورد، برای افکار عمومی سخت بود. در ادامه همان تحولات در 8 سال گذشته هر روز اتفاقاتی رقم می‌خورد که روابط ایران و عربستان را تحت‌الشعاع قرار می‌داد و همزمان نیز جنگ یمن شکل گرفت و تنش‌هایی نیز در عراق، لبنان و سوریه نیز به وجود آمد که شکاف میان ایران و عربستان را بیشتر کرد و در آخر نیز همراهی عربستان با سیاست‌های فشار حداکثری ترامپ علیه ایران، سبب شده است تا برخی نتوانند نزدیکی ایران و عربستان را هضم کنند. جناح تندرو ریاض نیز از سوی دیگر شاید مخالف این گفت و گوها و مذاکرات باشند و قصد دارند در این عرصه موانعی ایجاد کنند. ریاض امروز یک نیم نگاهی به واکنش رژیم صهیونیستی، امارات و بحرین به عنوان کشورهایی که زمانی در کنار هم علیه ایران عمل می‌کردند نیز دارد زیرا گفت و گوی ایران و عربستان می‌تواند این اتحاد را برهم زده و معادلات جدیدی ایجاد کند. امروز تهران و ریاض باید فارغ از مسائل رسانه‌ای و کارشکنی برخی دولت‌ها برای تخریب روابط این دو کشور، باید به مذاکرات خود ادامه دهند. اراده ایران و عربستان برای ترمیم روابط واقع‌گرایانه است زیرا هیچکدام از ادامه اختلافات سود نمی‌برند. ثبات منطقه امروز در گرو حل اختلافات ایران و عربستان است. عراق، سوریه، لبنان، یمن و امنیت انرژی امروز با حل اختلاف ایران و عربستان می‌توانند با آرامش به کار خود ادامه دهند. هر دو کشور ضرورت دارد در این روند مذاکرات گرایشات ایدئولوژیک خود را کنار گذاشته و یکدیگر را به رسمیت شناسند و حریم و خطوط قرمز یکدیگر را نیز محترم شمرده و به توافق رسند. این به نظر می‌رسد برای ایران یک مذاکرات موازی با آن چیزی است که در وین در حال رقم خوردن است، زیرا علاوه بر بهبود روابط با غرب نیاز به بهبود روابط منطقه‌ای نیز داریم.