«قدرت اقتصادي» موثرتر از «قدرت هسته‌اي» در رفع تحريم‌ها

آرمان ملی- علیرضا پورحسین: در روزهای گذشته علاوه بر نشست کمیسیون مشترک، دیدارهایی نیز به صورت دو و چندجانبه میان هیأت مذاکره‌‌کننده ایران با اعضای 1+4 برگزار شد. در جریان این رایزنی‌‌ها، سه دیدار میان رئیس هیأت مذاکره‌کننده ایران و معاون دبیر کل سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا برگزار شد. همچنین روسای سه هیأت اروپایی، در جلسه‌‌ای مشترک با عراقچی بحث و گفت‌‌و‌گو کردند. جلسات کارگروه‌‌‌های کارشناسی در دو حوزه تحریم و هسته‌‌ای نیز به روال روزهای گذشته برگزار شد. در نشست دیروز کمیسیون مشترک، پس از دریافت و بررسی گزارش کارگروه‌ها، مقرر شد گفت‌‌و‌گوهای دو و چندجانبه و همچنین رایزنی‌‌های فنی در روزهای آینده ادامه یابد و در صورت نیاز کمیسیون مشترک بار دیگر تشکیل جلسه دهد. معاون سیاسی وزیر خارجه ایران نیز بعد از نشست معاونان وزیران خارجه ایران و 1+4 گفت امروز یک‌بار دیگر جلسه کمیسیون مشترک را تشکیل دادیم، برای بررسی روند پیشرفت بحث‌هایی که تا الان صورت گرفته، هم در حوزه رفع تحریم‌ها و هم در حوزه هسته‌ای و گزارش کار کارگروه‌ها را مرور کردیم و بحث‌های خوبی هم در داخل کمیسیون مشترک صورت گرفت. به نظر می‌‌رسد یک تفاهم جدیدی در حال شکل گرفتن است و اشتراک در هدف نهایی امروز بین همه وجود دارد. در راستای بررسی این جلسه و اتفاقات پیرامون آن، «آرمان ملی» گفت‌و‌گویی با حسن بهشتی‌پور، کارشناس ارشد مسائل بین‌الملل داشته است که در ادامه می‌خوانید.
روند مذاکرات وین را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
مسئولین ایرانی و طرف‌های دیگر برجام در خصوص یک متن مشترک به توافق رسیده‌اند که نشان می‌دهد درباره کلیات به توافق رسیده‌اند و در حال نگارش آن هستند. هنوز با توافق فاصله است اما طرفین در مسیر توافق گام برداشته‌اند. نگارش به این معناست که در کلیات به توافق رسیده‌اند و در جزئیات در حال رایزنی هستند. بایدن در صحبت‌های خود به صورت شفاف صحبت نکرده است و باید این آمادگی را به صورت شفاف‌تر نشان دهد که آماده لغو تحریم‌هاست. سیاست گام به گام، اقدام در برابر اقدام، توافق جامع و توافق مرحله به مرحله از جمله سناریوهای پیش‌رو است و باید منتظر ماند و نتیجه نهایی نشست‌های وین را مشاهده کرد.
چه خطراتی مذاکرات وین را تهدید می‌کند؟
رژیم صهیونیستی، عربستان و امارات امروز با تمام توان تلاش می‌کنند توافقی حاصل نشود. به این علت که این توافق را به ضرر خود می‌دانند. باید توجه داشت که این توافق به ضرر کشورهای منطقه نیست و آنها نیز منتفع خواهند شد اما همچنان بر این موضوع تاکید دارند که ادامه غنی‌سازی در ایران به ضرر آنهاست. برخی کشورهای عربی امروز خواستار این هستند که به اندازه ایران غنی‌سازی را در پیش گیرند اما با مخالفت رو‌به‌رو می شوند. رژیم صهیونیستی که خود بمب هسته‌ای دارد نیز با کلیت برنامه هسته‌ای ایران مشکل دارد. کارشکنی وجود دارد و در همین راستا گروه‌هایی نیز از سوی این کشورها به وین اعزام شده‌اند تا در حاشیه مذاکرات، آنها نیز با طرف‌های روسی، آمریکایی، چینی و اروپایی گفت‌و‌گو کنند تا امتیازی به ایران داده نشود؛ مگر اینکه مساله غنی‌سازی کاملا متوقف شود. آنها نقش منطقه‌ای ایران را نیز هدف قرار داده‌اند و به دنبال کارشکنی در این عرصه هستند. متاسفانه در داخل کشور نیز این جریان وجود دارد که با گفت‌و‌گو به هر شکلی مخالف هستند. ارزیابی آنها این است که این دولت نمی‌تواند توافق خوبی به دست آورد و به دنبال آن هستند تا دولت دیگری تحریم‌ها را لغو کند و به این شکل کشور را در خطر قرار داده‌اند. طرف مقابل باید یک‌صدا از ایران بشنود و این امر مورد تاکید رهبری نیز قرار گرفته است. برخی امروز مذاکرات را سیاسی و گروهی نگاه می‌کنند و به‌جای اینکه به منافع ملی فکر کنند، در فکر منافع جناحی خود هستند و این امر کار را سخت می‌کند و توافق خوب را به خطر می‌اندازد. یادمان نرود که فشار اصلی روی مردم است و مردم انتظار دارند این فشار کاهش یابد.
آیا مصوبه مجلس یا افزایش غنی‌سازی منجر به پیشبرد مذاکرات شد؟
یکی از مشکلات ما در داخل کشور این است که همه‌چیز را به یکدیگر ربط می‌دهیم. باید توجه داشت که مصوبه مجلس قدرت چانه‌زنی ایران را افزایش داده است اما این تصور که با افزایش ذخایر اورانیوم یا با افزایش سطح غنی‌سازی، تحریم‌ها را ملغی کنیم، این معادله اشتباه است. به تنهایی نمی‌توان با افزایش سطح غنی‌سازی طرف مقابله را تسلیم کرد؛ در حالی که افزایش توان هسته‌ای ما قدرت چانه‌زنی ما را افزایش می‌دهد اما نه به آن میزانی که طرف مقابل اهرمی را که در دست گرفته و آن اهرم تحریم اقتصادی است و از طریق آن فشار سنگین وارد می‌کند، آن را کنار بگذارد. چنین معادله‌ای وجود ندارد و اشتباه است. برخی می‌خواهند این معادله را درست جلوه دهند؛ اما تمامی شواهد و قرائن نشان می‌دهد این اشتباه است. اگر این امر درست بود که کره‌شمالی با داشتن بمب هسته‌ای می‌توانست تحریم‌ها را علیه خود لغو کند. پس به چه علت است که سال‌هاست در انزواست و تحریم‌ها علیه این کشور خاتمه پیدا نمی‌کند. ما نباید صرفا به فکر افزایش قدرت هسته‌ای خود باشیم. این امر نیاز است و قدرت چانه‌زنی ما را ارتقا می‌دهد اما در کنار آن باید قدرت اقتصادی خود را افزایش دهیم و ستون کشور را در این عرصه محکم کنیم تا با تحریم اقتصادی ما را در فشار شدید قرار ندهند. امروز باید خودمان را از درون محکم کنیم و این امر با قدرتمند شدن اقتصاد محقق می‌شود؛ نه با افزایش سطح غنی‌سازی هسته‌ای.