خودمان نبايد خودمان را تحريم كنيم؛ نه به بايدن چرا؟

آرمان ملی- علیرضا پورحسین: سخنگـوی وزارت امـــــورخارجه کشورمان پس از پایان جلسات کمیسیون مشتــرک برجام دربـاره روند مذاکرات هسته‌ای در وین، آن را مثبت توصیف کرد و بر این باور بود که گروه 4+1 اقدامات مثبتی را در مذاکرات وین در پیش گرفته‌اند و این مذاکرات نشان داده که پیشرفت ممکن است. روند مثبتی که گروه 4+1 در مذاکرات وین داشته‌اند، در صورتی قابل حفظ است که آمریکا ثابت کند، آماده اجرای تعهداتش طبق قطعنامه ۲۲۳۱ شواری امنیت سازمان ملل است. مشخصا امروز مذاکره‌‌کنندگان در برابر مسائل بسیار پیچیده‌ای قرار دارند و برای دست یافتن به یک راه‌حل به سازش و مصالحه تمام طرف‌ ها نیاز است. برخی کارشناسان و مقامات سیاسی با هشدار در خصوص ایجاد یک رضایت کاذب در جریان این مذاکرات هشدار داده‌اند و با اذعان به دشواری این رایزنی‌ها اما بر این باورند که تمام طرف‌‌ها بر سر احیای برجام توافق دارند و به همین علت دور جدیدی از گفت‌وگوها برای احیای برجام و بازگشت کامل به این توافق در پایتخت اتریش در قالب کمیسیون مشترک برجام از هفته پیش آغاز شده است. اتحادیه اروپا، کشورهای آلمان، فرانسه، انگلیس، چین و روسیه تلاش می‌‌کنند میان ایران و آمریکا میانجیگری کنند. هدف نهایی از این تلاش‌‌ها احیای توافق برجام است که در سال ۲۰۱۵ بین ایران و پنج قدرت جهانی به امضا رسیده اما دولت آمریکا در سال 2018 به طور یک‌جانبه از آن خارج شده است. در راستای بررسی این مساله «آرمان ملی» گفت‌و‌گویی با فریدون مجلسی، دیپلمات پیشین کشورمان داشته است که در ادامه می‌خوانید.
برگزاری جلسه اخیر کمیسیون مشترک برجام را برای رسیدن به توافق مثبت ارزیابی می‌کنید؟
در ابتدای امر باید سابقه‌ای از عملکرد بایدن را از زمانی که به کاخ سفید راه یافت، ‌عنوان کرد که او به دنبال این مسیر رفت تا تمام خرابکاری‌های ترامپ را اصلاح کند و اقدامات زیادی انجام داد. او در مهمترین اقدامات ممنوعیت ورود به آمریکا را لغو کرد و به سازمان‌های بین‌المللی مهم بازگشت. او در‌خصوص برجام اما با موانعی رو‌به‌رو شد که خود ایران ایجاد کرده بود و مجلس نقش زیادی در وضع آنها داشت. مجلس ما به آمریکا یک اولتیماتوم داد و مشخصا چون آمریکا یک قدرت جهانی است، زیر بار آن نرفت. اگر این اولتیماتوم به خود ایران نیز داده می‌شد ایران نیز آن را نمی‌پذیرفت. باید حواس‌مان باشد که این ایران است که متضرر می‌شود. امروز فقری بر ما تحمیل شده است که به دنبال آن مردم جان خود را از دست می‌دهند و همین فقر است که منجر شده است ایران نتواند واکسن خریداری کند. در این مذاکرات دو مبحث مطرح می‌شود و گفته شده ایران می‌خواهد تمامی تحریم‌ها برداشته شود و شرایط همچون دوره اوباما شود که تاکید بر این مورد امروز مورد اختلاف است.
تاخیر در بازگشت به برجام از سوی آمریکا با چه انگیزه هایی در پیش گرفته شده است؟
در روزهایی که هر یک از طرفین برجام یعنی ایران و طرف غربی مد‌ام توپ را د‌ر زمین د‌یگری می‌‌اند‌اختند و خواستار آن بودند‌ که قد‌م اول را برای طرف مقابل بردارد، این رویه برای نشان د‌اد‌ن غرور د‌ر پیش گرفته شد‌ه اما د‌ر اینجا باید‌ به این نکته مهم توجه د‌اشت که د‌ر اد‌امه این رویه ملت آمریکا بیشتر د‌ر رنج و عذاب خواهد‌ بود‌ یا ملت ایران؟ به طور قطع د‌ولت و حکومت هر کد‌ام از کشور‌ها که ملت آن د‌ر سختی است، وظیفه د‌ارد‌ برای رفع مشکلات ملت، پا پیش گذارد‌. گذشته از این رویه منتظر اقد‌ام طرف مقابل بود‌ن، شاهد‌ سکوت باید‌ن و تاخیر او د‌ر بازگشت به برجام هستیم؛ تاخیری که امروز با آغاز مذاکرات، ایران را بیشتر تهدید می‌کند. به اعتقاد‌ من، علت این امر را نیز باید‌ د‌ر ایران جست‌‌و‌جو کرد‌، زیرا بایدن وقتی انتخاب شد‌ و حتی قبل از آن، حل‌ و ‌فصل مساله هسته‌‌ای را د‌ر اولویت قرار د‌اد‌ه بود‌ و انتظار می‌رفت به برجام برگرد‌د‌. به هر حال او می‌گفت من خروج ترامپ از برجام را قبول ند‌ارم و اکنون سوال اینجاست که چرا بعد‌ از رئیس‌جمهور شد‌ن به برجام برنگشته و هر مرتبه بهانه‌ای می‌آورد. به نظر می‌رسد او منتظر اتفاق خاصی باشد و به همین علت به صورت مدام اعلام می‌کند عجله‌ای ندارد.
هنوز موانع داخلی در ایران به نظر شما مانع توافق می‌شود؟
آمریکا پذیرفته است که مقادیری از تحریم‌ها را لغو کند اما همه آنها مقدور نیست زیرا بر برنامه دفاعی ایران و مسائلی دیگر وضع شده‌اند. امروز علاوه بر این موارد برخی مسئولان ایران را از ارتباط بانکی بین‌المللی به واسطه تصویب نکردن FATF منع کرده‌اند و عملا خودمان خودمان را تحریم کرده‌ایم. این موارد و قوانین را روسیه و چین نیز تصویب کرده‌اند اما ایران هنوز آنها را نپذیرفته است. اگر نمی‌خواهیم تحریم ها لغو شوند پس به چه علت در مذاکرات شرکت می‌کنیم؟ ایران اگر خواسته‌ای دارد باید با شجاعت پیش رود و با هر کشوری که مانع است گفت‌و‌گو کند و موانع را از پیش‌رو بردارد. باید تکلیف خود را مشخص کنیم که مذاکره می‌خواهیم بکنیم یا علاقه‌ای به گفت‌و‌گو نداریم. عملا در این مسیر منابع کشور در حال هدر رفتن است و این مردم هستند که در این میان متضرر می‌شوند. باید تکلیف را یک‌بار برای همیشه مشخص کنیم. اگر گفت‌و‌گو می‌خواهیم دیگر نباید بر سر مسیر آن مانع ایجاد کنیم. این‌گونه در کمیسیون مشترک برجام به نتیجه نخواهیم رسید. به علت اینکه تکلیف ما در این عرصه مشخص نشده است، به مذاکرات فعلی نیز خیلی خوش‌بین نیستم.