موضع‌گیری ایران در قبال اتفاقات اردن هوشیارانه بود

آرمان ملی-علیرضا پورحسین: کودتا در اردن در روزهای اخیر به یکی از اخبار مهم منطقه خاورمیانه بدل شده و با نوشتن نامه و اعلام وفاداری ولیعهد سابق به پادشاه اردن از تب و تاب آن کاسته شده است. اتفاقی که در روزهای نزدیک به تغییر دولت رژیم صهیونیستی رقم خورد و بسیاری این اتفاقات را در کشورهای خاورمیانه تبعات از دست دادن یک حامی بزرگ به نام ترامپ می‌دانند که سبب شده است تنش به دامن بسیاری از کشورهای عربی بیفتد؛ تنشی که قرار بود با کنار رفتن پادشاه اردن‌، جریان آن به نفع کشورهایی همچون عربستان و امارات تغییر پیدا کند. در این راستا سخنگوی وزارت امور خارجه ایران نیز با تاکید بر اهمیت صلح و ثبات در اردن گفت ایران با هر‌گونه بی‌ثباتی داخلی و دخالت خارجی در اردن مخالف است. وی هرگونه تنش داخلی در منطقه غرب آسیا را به نفع رژیم صهیونیستی دانست و اضافه کرد که همواره ردپایی از این رژیم در هر فتنه‌ای در کشورهای اسلامی دیده می‌شود. در راستای بررسی این مساله «آرمان ملی» گفت‌و‌گویی با سید‌هادی افقهی، کاردار پیشین ایران در لبنان داشته است که در ادامه می‌خوانید.
کودتا در اردن از سوی کدام کشورها و با چه هدفی دنبال شد؟
این یک توطئه سه‌جانبه از سوی رژیم صهیونیستی، امارات و عربستان بوده است و قرائن و شواهدی در این رابطه وجود دارد و اعترافات افراد دستگیر شده مانند باسم عوض‌ا... نیز نشان می‌دهد که به دنبال تغییر در حاکمیت اردن بوده‌اند و در این راستا طبق گفته سخنگوی نخست‌وزیری اردن قرار بوده است یک آشوب سراسری این کشور را فرا گیرد و پس از آن برادر ناتنی ملک عبدا... دوم به قدرت برسد. آنها به دنبال یک کودتای نرم یا انقلاب سفید بوده‌اند. حمزه بن الحسین در این راستا گفته است که شرایط کشور را نامساعد دیده و عنوان کرده است که وضعیت مردم خوب نیست و به علت روابط خوبی که با عشایر اردن داشته است دست به این اقدام زده است. انتظار می‌رفت این اقدام را انجام دهد تا به سمت ولیعهدی بازگردد اما امروز گفته است صرفا به دنبال اصلاح امور بوده است. قرائن نشان می‌دهد که این کودتا صرفا برای اصلاح نبوده است و صهیونیست‌ها ارتباط‌هایی برقرار کرده بودند و گفته‌اند حاضر هستند هر نوع کمکی انجام دهند. به همین علت فعلا در حصر خانگی است و با نوشتن نامه به درخواست عموی خود به پادشاه اردن تا حدودی تنش‌ها کاهش یافته است. او در این نامه اعلام وفاداری کرده و گفته است تحت امر پادشاه است. سفر ناگهانی وزیرخارجه عربستان به اردن و خواسته آزادی برخی دستگیرشدگان از جمله باسم عوض‌ا...، که شخصیت کلیدی عربستان در اردن است، این فرضیه را تقویت می‌کند که عربستان و امارات در این کودتا دست دا‌شته‌اند و نیروهای امنیتی نیز سفارت امارات را به نظر می‌رسد در همین راستا محاصره کرده‌اند.
ابعاد بین‌المللی این کودتا چه مواردی است و به چه علت این کشورها علیه پادشاه اردن کودتا طراحی کرده‌اند؟
ملک عبدا... دوم موافق معامله قرن و عادی‌سازی روابط کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی نبود و به همین علت مورد خشم ترامپ و نتانیاهو قرار گرفت و روابط با او به سردی گرایش پیدا کرد. اگر توافق قرن پذیرفته شود حداقل 2 میلیون نفر از سرزمین‌های اشغالی باید به اردن منتقل شوند و او نمی‌خواهد زیر بار معامله قرن رود. همین علت سبب شده کرونا و مشکلات اقتصادی و نظایر این را بهانه کرده و حمزه را سر کار آورند. آنها این پتانسیل را در امیر حمزه دیده بودند که با روی کار آمدنش به اهداف خود نزدیک‌تر شوند. امیر حمزه منشی نزدیک به ملک حسین دارد و به همین علت به دنبال او بودند. در این میان به نظر می‌رسد دولت جدید آمریکا با کودتا مخالف بوده است و پس از این‌که روس‌ها این خبر را به پادشاهی اردن می‌رسانند، تیم بایدن نیز مانع کودتا می‌شود.
خاورمیانه پس از رفتن دونالد ترامپ دستخوش تغییرات زیادی شده است، ایران در این میان چگونه باید نقش‌آفرینی کند؟
وزارت خارجه ایران در قبال اتفاقات اردن یک موضع بسیار خوب و هوشمندانه گرفته و از حاکمیت فعلی اردن حمایت کرده و هرگونه خشونت را محکوم کرده است. این موضع معتدل و به موقع بوده و افراطی و تفریط در آن وجود نداشته است. یک جریان در منطقه به‌وجود آمده است و عملا وزیرخارجه عربستان سعودی نیز همین چند روز پیش عنوان کرده که نمی توانند ایران را نادیده گیرند و گفته است آماده مشارکت با ایران در موضوعات مختلف هستند. وزیرخارجه کشورمان در پاسخ گفته که سعودی‌ها باید از حالت تهاجمی خارج شوند و به نحوی نه جواب مثبت داده و نه جواب منفی؛ زیرا در گذشته وزیرخارجه کشورمان و سایر مسئولان گفته بودند که حاضرند با عربستان و سایر کشورهای عربی صحبت کرده و خودمان مشکلات را حل کنیم. در این میان بایدن در ایالات متحده روی کار آمد و سیاست جدیدی در دستور کار قرار داد و برای عربستانی‌ها خط و نشان کشید و مباحثی همچون یمن، جمال خاشقچی و نظایر آن را پیش کشیده؛ بنابراین شرایط تغییر کرده است. آمریکایی‌ها اصرار دارند در این برهه زمانی با ایران گفت‌و‌گو کنند و عمل برخی کشورها همچون چین را در منطقه کمرنگ کردهد و این یک جریان چند‌وجهی است که ایران باید هوشمندانه در آن عمل کنند. امروز صرفا در منطقه خاورمیانه ده‌ها موضوع مهم از جمله جنگ یمن، حضور نیروهای آمریکایی در عراق، تعیین‌تکلیف سرزمین های اشغالی، سوریه و موارد دیگر وجود دارد که نقش ایران در آن‌ها انکارناپذیر است و ایران باید تلاش کند با تکیه بر گفتمان‌های محلی مشکلات منطقه را حل و فصل کند. باید فضا به گونه‌ای ترسیم شود که بدون دخالت کشورهای فرامنطقه‌ای مشکلات از درون حل شود و ایران می‌تواند این عرصه را مدیریت کند.