چینیها خواستار مذاکرات فرا برجامی ایران با کشورهای منطقه
آرمان ملی- امید کاجیان: این روزها موضوع مذاکرات هستهای و برداشته شدن بنبستها در این راه از جمله اخباری بود که با تناقضاتی همراه شد؛ درست بعد از آنکه علی اکبر صالحی گفت: دیگر موضوع اینکه اول چه کسی به برجام برگردد مطرح نیست و ما این چالش را دور زدهایم، اظهارات خطیبزاده سخنگوی وزیر خارجه و بعد از آن هم عراقچی معاون وزیر، وضعیت را با اما و اگر روبهرو ساخت. این دو بار دیگر خلاف اظهارات صالحی گفتند که تا همه تحریمهای هستهای بازنگردد به برجام برنمیگردند. درحالیکه سهشنبه نیز نشست وین برگزار میشود، اما ایران اعلام کرده که آمریکا در هیچ نشستی که ایران در آن حضور داشته باشد، ازجمله نشست کمیسیون مشترک برجام، حضور نخواهد داشت و اولین قدم برای دولت آمریکا اعلام بازگشت به برجام و انجام تعهداتش است. هرچند مقامات آمریکا میگویند که تصمیم به تداوم مذاکره اقدام مثبتی است و البته که رابرت مالی نماینده آمریکا در نشست وین و مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا نام گرفته است. هرچند ابهامات و تناقضگوییها درباره سرنوشت مذاکرات این هفته یکی از نمونههایی است که دربارهاش سؤال میشود. اما در این بین اظهارات دوباره وزیر
خارجه عربستان، آینده این مذاکرات را نیز با پرسشهایی دراینراستا روبهرو کرده است. «فیصل بن فرحان» وزیر خارجه عربستان سعودی در گفتوگویی از ضرورت حضور این کشور در مذاکرات سخن گفته و این حضور را راهی برای بهبود و تکامل ارتباطات میان ایران و عربستان نیز تعبیر کرده است. فیصل بن فرحان در گفتوگو با شبکه سیانان گفت: کاملاً منطقی است که سعودی بخشی از مذاکرات و گفتوگوها باشد. اجازه بدهید واضح بگویم ایران مسلح هستهای بزرگترین خطر برای کشورهای منطقه است بنابراین کاملاً طبیعی است که سعودی و دیگر کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس باید بخشی از مناقشه و بخشی از گفتوگو باشند. ما از شرکای آمریکایی و اروپایی خود میشنویم که نگرانی کشورهای منطقه را درک میکنند بنابراین باید نقشی در مذاکرات و مناقشات داشته باشیم. وزیر خارجه سعودی افزود: الان درحال مذاکره با شرکای بینالمللی درباره نقش ما و چگونگی بیان نگرانیهای خود در مذاکرات هستیم و معتقدیم که باید در پشت میز مذاکرات باشیم، زیرا ما با بیشترین تهدید مواجه هستیم. اظهارات این مقام سعودی البته درحالی مطرح میشود که عربستان بعد از به ثمر نشستن برجام آن را دچار مشکلاتی
میدانست و پساز خروج ترامپ از آن و البته روی کار آمدن بایدن بارها موضوع حضور خود را بهعنوان یکیاز طرفین برجام اعلام کرد: موضوعی که البته مورد توافق ترامپ نبود. روی کار آمدن رئیسجمهور دموکراتها در کاخ سفید و نگرانی از بازگشت این کشور به برجام بار دیگر باعث شد تا عربستان با برقراری لابیهایی خواهان حضور در مذاکرات برجام باشد. تلاشها و لابیگریها دراینباره تا آنجایی پیش رفت که امانوئل مکرون رئیسجمهور فرانسه در واپسین روزهای سال گذشته مشخصاً بیان کرد که عربستان باید جزئی از مذاکره برای توافق با ایران باشد. رئیسجمهور فرانسه در گفتوگویش با شبکه خبری العربیه خواستار مشارکت دادن قدرتهای منطقهای در توافق با ایران شد. اظهارات مکرون در آن روز یکی از بیسابقهترین اظهارات بود چرا که در سالهای ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ میلادی، هم عربستان سعودی و امارات متحده عربی تقاضا کردند تا مستقیماً در این مذاکرات حضور داشته باشند، این درخواست آنها با پاسخ منفی تهران و چند قدرت جهانی روبهرو شد ولی حالا 5سال بعد فرانسه از این موضوع استقبال کرد. بعد از این گفتههای مکرون ایران به مخالفت با این موضوع پرداخت و اظهار کرد: معاهده
برجام یک توافق بینالمللی چندجانبه است که توسط قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت به تصویب رسیده است. بدین ترتیب برجام غیرقابل مذاکره مجدد بوده و کشورهای حاضر در مذاکره مشخص و غیرقابل تغییر هستند. رئیسجمهور ایران نیز دراینباره بیان کرد: هیچیک از بخشهای برجام قابل تغییر نیست و هیچکس نمیتواند به برجام وارد شود. شاید در نگاه نخست به این اظهارات باید گفت که پذیرش حضور دولتهای عربی منطقه خلیج فارس به این معناست که نگرانیهای عربستان در مورد برنامههای هستهای به رسمیت شناخته شده است و این اساساً جبههای جدید جدای از آمریکا و یا کشورهای غربی علیه ایران است. جبههای که در راستای مقابله با ایران به مراتب جدیتر از غربیها هستند. بهویژه اینکه عربستان در این سالها به اشکال مختلف از ماجرای حمله عدهای به سفارت این کشور در ایران تا جنگ یمن همواره چه در میدان نظامی و چه در کنفرانسهای اسلامی و عربی ائتلاف ضد ایرانی تشکیل داده است.
حضور عربستان یا کشورهای عربی در مذاکرات هستهای ازجهتی دیگر نیز برای حکومت ایران زنگ خطر به شمار میآید و آن هم از این بابت است که صلح ابراهیم و توافق کشورهای عربی با اسرائیل همچنان میتواند دامنه وسیعتری بر خود بگیرد و حضور اسرائیل را در منطقه خلیج فارس برای ایران بیش از گذشته به یک تهدید بدل سازد. در چنین شرایطی، قطعاً ایران حضور کشورهای عربی از جمله عربستان را بهعنوان یک چالش جدیدتر خواهد دید و نمیپذیرد. هرچند که امثال وزیر خارجه عربستان این حضور را در چارچوب تحکیم بهتر روابط مطرح میکنند. ازسویی قطعاً بهزودی تغییر دولت در ایران میتواند چالش جدیدی در آینده میان دو کشور باشد. ایران از بُعد امنیتی این موضوع را یک خطر میداند اما تا چهاندازه ممکن است در ادامه گفتوگوها و مذاکرات تحت هرعنوانی که مطرح میشود عربستان در این داستان دخالت کند و این دخالت تا چه میزان خواهد بود.
دوست چینی
محسن جلیلــوند کارشناس مسائل بینالملل دراینباره به «آرمان ملی» گفت: قطعاً نمیتوان با این دلیل که چون در سال 2015 کشورهای عربی نتوانستند در برجام دخالت کنند، بگوییم امسال هم ورودشان در مذاکرات آینده محــال است. از ســال 2015 تــاکنون همهچیز تغیــیر کــرده است و ژئوپلتیک منطقه دچــار دگرگونیهایی شده است. اتفاقاً همین چینــیها مطرح کردند که باید مذاکرات فراتر از برجامی هم در کار باشد و پای کشورهای منطقه را نیز تلویحاً پیش کشیدند. نمونهاش سخنگوی وزارت خارجه این کشور که تأکید کرد برجام همه مسائل امنیت منطقه را حل نخواهد کرد و گفت: چین نیز خواهان ایجاد مجاری گفتوگوی چندجانبه دیگر در منطقه خاورمیانه و خلیج فارس است تا از طریق مذاکره و مشورت برای حفاظت از صلح و ثبات، توافق جدیدی حاصل شود. بنابراین عربستان وقتی از حضورش در مذاکرات میگوید درباره مذاکرات آتی هم سخن به میان میآورد که نه فقط آمریکا بلکه چین هم از آن دفاع کردهاند. وی ادامه میدهد: اگر از موضوع برجام به بحث درباره مسائل منطقهای برسیم و ایران را وادار کنند تا دراینباره نیز به مذاکره بپردازند و یا برجامپلاس یا برجام مکملی در کار باشد یا
مذاکراتی فراتر، آنموقع قطعاً گفتوگوها در مورد مسائل منطقه پای کشورهای منطقه را هم پیش میکشد؛ در آن صورت مشکل بزرگتر ایران نه فقط عربستان بلکه اسرائیل خواهد بود. چون درحال حاضر اسرائیل هم وارد منطقه شده است و مشخص نیست آن زمان معادلات چگونه تغییر کند و آیا اسرائیل هم وارد این بازی بشود یا نه. قطعاً ورود به مسائل منطقهای به دلیل حساسیتهایش میتواند چنین مسیری را در آینده شکل دهد. در آن صورت همانطور که گفته شد حتی دوستان صمیمی ایران از جمله چین نیز با حضور کشورهای منطقهای موافق خواهند بود. هرچند که درحال حاضر ایــران موضعـی دیگر در پیش گرفته و گفته در بحث برجام فعلاً مستقیم با آمریکا هم مذاکره نمیکند. ایــن کارشنــاس مسائل بــینالملل ادامــه داد: درحــال حــاضر فرایند طولانی در پـیش است و وضعیــت شــکنندهای داریم اما فعلاً مسائل از برجام آغازشده است.
ارسال نظر