تفاهم ایران و چین تکرار تاریخ نیست

یک تحلیلگر مسائل بین‌الملل درباره تصمیم ایران و چین برای تفاهم بر سر یک نقشه راه 25 ساله گفت: در کل به این تفاهم نگاه مثبت دارم و معتقدم این کار باید زودتر از اینها انجام می‌شد اما چند نکته این تفاهم و حواشی پیرامون آن را پیچیده می کند. اول اینکه بسیاری از مردم در سطوح مختلف نگاه تاریخی به روابط خارجی دارند و فکر می‌کنند که تاریخ ممکن است تکرار شود. رحمان قهرمان‌پور اظهار داشت: طیف‌هایی که علیه چین و روسیه همواره عملیات روانی انجام می‌دهند با تکیه به این نگرانی‌های تاریخی ایرانی‌ها هست که سعی بر تخریب این روابط و تعاملات دارند و سعی می‌کنند ترس از قدرت‌های خارجی را پررنگ نگه دارند. البته این مساله تنها به ایران منحصر نیست بلکه کشورهایی از جمله ترکیه و مصر و دیگر کشورها نوعی هراس از ورود قدرت‌های بزرگ دارند. وی افزود: موضوع چین هم به زعم برخی‌ها تکرار همین ترس است؛ بحث اینکه چین بر امور داخلی ایران مسلط می‌شود یا اینکه برخی می‌گویند خاک ایران را قرار است به فروش بگذارند و مسایلی دیگر. اینها به بدبینی تاریخی ما نسبت به قدرت‌های خارجی برمی‌گردد و مخالفان در خارج بر روی این مساله مانور می‌دهند. این کارشناس مسائل بین‌الملل تصریح کرد: اما این توافق بیشتر از اینکه در چارچوب نوع رابطه ما با قدرت‌های بزرگ قابل فهم باشد، بر بستر تحولات بین‌المللی جدید استوار است. مساله ظهور چین به عنوان قدرت بزرگ اقتصادی و سیاسی و امنیتی مطرح است و اینکه این مساله روابط بین‌الملل را در آینده نزدیک و دور تحت تاثیر قرار می‌دهد. خیلی از کشورها سعی می‌کنند از این شرایط استفاده کنند. علاوه بر ایران مصر، عربستان، امارات و کشورهایی دیگر در سطح منطقه و دنیا قراردادهایی مشابه داشتند اما هر کدام به شیوه خاص چین و آن کشور منعقد شده است. قهرمان‌پور بیان کرد: نگرانی‌هایی درباره این قراردادها از جمله درباره آنچه با بنگلادش اتفاق افتاد مطرح است. چین با بنگلادش بر اساس استراتژی وام و بدهکاری پیش رفت و بعد از اینکه بنگلادش نتوانست وام خود را پرداخت کند اعلام کرد که فلان بندر را در ازای بدهکاری به او بدهد. اما نباید این گونه تصور شود که چین با همه کشورها یک جور رفتار می‌کند. توان اقتصادی کشور طرف قرارداد بسیار مهم است و نوع قرارداد و تعاملی که میان آنها برقرار می‌شود. ایران نیاز به دریافت وام‌های کلان از چین ندارد. دغدغه ایران این است که بتواند یک فروش تضمینی نفت با چین داشته باشد به شکلی که مطمئن شود اگر آمریکا در چارچوب تحریم‌ها فشار آورد باز هم بتواند نفت خود را به میزان قابل توجهی به فروش برساند و این پیامی است به آمریکا و سیاست‌های تحریمی او. وی ادامه داد: ایران مثل هر کشور دیگری باید با چین و در چارچوب تغییر موازنه قدرت وارد تعامل شود. همین‌ها که امروز منتقد توافق و تعامل بلندمدت با چین هستند ده سال بعد که چین قدرت اول اقتصادی و سیاسی و امنیتی جهان شد انتقاد می‌کنند که چرا ایران زودتر از اینها وارد تعامل با چین نشد. این کارشناس مسائل بین‌الملل درباره نگرانی‌ها از نوع برخورد و رفتار چین در تعاملات اقتصادی و سیاسی با کشور خاطرنشان کرد: باید بپذیریم که نظام بین‌الملل چینی‌ها مثل آمریکایی‌ها دست و دلباز نیستند. آنها مثل آمریکایی‌ها دنبال دولت ـ ملت‌سازی نیستند و در صرف هزینه خست به خرج می‌دهند اما واقعیت این است که اینها دست ما نیست و نباید انتظار داشت حالا که چین با ما برای بلندمدت تفاهم همکاری امضا کرده است درباره ایران دست و دلباز برخورد کند. قهرمان‌پور درباره اصرارها برای انتشار جزئیات این تفاهم تصریح کرد: علنی کردن موضوعات مخصوصا مسائل مربوط به امنیت ملی از موضوعات بحث برانگیز در بحث دموکراسی‌هاست چون در دموکراسی اساس و پایه همه چیز مردم است و آنها باید از همه‌چیز مطلع باشند اما در مقابل دیدگاهی است که می‌گوید برخی جاها استثناهایی است که مشروعیت دارید یک قرارداد یا تفاهم خاصی را علنی نکنید از جمله در مسائل مربوط به موضوعات امنیت ملی. یعنی اگر علنی کردن یک قرارداد از فرصت سیاسی، اقتصادی، تجاری و نظامی شما را محروم می‌کند، مخفیانه نگه داشتن آن خلاف اصول دموکراسی نیست. انگلیس و آلمان از جمله کشورهای دموکراتیک هستند که برخی از اسناد مربوط به حوزه امنیت ملی خود را منتشر نمی‌کنند و حتی برخی شرکت‌های تجاری در این مساله اهتمام دارند.