میانجیگری پنهان میان ایران و آمریکا

تفاهم ایران و چین را باید از دو منظر نگریست. نخست مبنای حقوقی این تفاهم است که در بستر روابط ایران و چین و رویکرد سیاست خارجی ایران می‌توان آن را مورد بررسی قرار داد که امروز بیشتر تمایل به شرق دارد. وجه دیگر این تفاهم را باید در این مقوله جست و جو کرد که چین به دنبال این است که نقش پر رنگ‌تری در سیاست خارجی ایران داشته باشد. چین در همین راستا به دنبال فعال کردن و ایجاد کانال‌های گفت و گویی است تا احیای برجام را تسریع بخشد و در این عرصه مهم نیز خودی نشان دهد. چین با بهره گرفتن از توافق 25 ساله تلاش می‌کند یک نقش میانجی نیز داشته باشد. آنها به دنبال یک کانال تسهیل‌کننده هستند تا ایران و آمریکا را به پای میز مذاکره بکشانند تا برجام سریع‌تر به روند گذشته خود بازگردد. از این حیث نشانه‌هایی از آمریکا و برخی کشورهای غربی در روزهای اخیر مشاهده است که نشان می‌دهد برخلاف ظاهر، خیلی نیز از این رابطه ایران و چین ناخشنود نیستند. سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز در همین راستا تاکید کرد که ایالات متحده و چین در پرونده هسته‌ای ایران و برجام نگاهی مشترک دارند و با یکدیگر در این عرصه همکاری می‌کنند، بنابراین به نظر می رسد که یکی از نخستین پیامدهای توافق 25 ساله میان ایران و چین و اعلام اعتماد ایران نسبت به سیاست‌های چین، ایجاد بستری است که بتواند چگونگی گفت و گوها پیرامون بازگشت ایران و آمریکا را به برجام فراهم کند. این یکی از موارد مهمی است که در این توافق کمتر به آن اشاره شده است و همان جنبه‌ای است که می‌تواند در ورای مسائل اقتصادی و یا خوب یا بد بودن این توافق به کشور کمک زیادی کند. از سوی دیگر باید توجه داشت که چین می‌خواهد نقش تعادل‌گر را در حوزه خلیج فارس ایفا کند تا از این طریق به نوعی هم در تنش‌های خود با غرب که در ماه‌های اخیر تشدید شده است، تعدیلی به وجود آورد و بتواند عرصه را مدیریت کند و وارد گرفتاری‌های دیگری نشود. چین با این تفاهم در حقیقت یک عمل سیاسی را در دستور کار قرار داده است و به علت اینکه هدف کاهش تنش است، آمریکا نیز خیلی با آن مخالفت نکرده است. آنچه که سبب شده این روند آغاز شود این است که ایران اعتماد به شرق و چین را در دستور کار قرار داده است و با امضای تفاهم نامه با چین آن را به مرحله عمل رسانده است. همین امر سبب شده است تا چین به عنوان میانجی در پشت پرده برای حل اختلافات پیرامون برجام فعال شود تا هرچه که می‌تواند در این عرصه انجام دهد. ایران نیز احتمالا این مسیر را برای روسیه و چین باز خواهند گذاشت تا پرونده برجام از طریق این دو کشور پیش برده شود.