سناریو درباره رویکرد شورای نگهبان به کاندیداهای اصلاح‌طلب

امیر محبیان، با تحلیل شرایط انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ گفت: فضای انتخابات تابعی از شرایط اجتماع و نیازهای مردم است زیرا فرض بر این است که مردم هنگامی که پای صندوق‌های رای می‌روند، قصد دارند کسی را برگزینند که برنامه‌های او پاسخی به پرسش‌ها و رفع کننده نیازهای مردم باشد؛ فعلا همه کاندیداها برخی هوشمندانه و با شناخت نیازهای مردم و بعضی بر اساس ذهنیت خودشان در حال مطرح کردن شعارهایی هستند که ذهن رای دهندگان را به سوی خود جلب کنند. وی با بیان اینکه در حال حاضر هنوز ذهن مردم کاملا درگیر انتخابات نیست، خاطرنشان کرد: البته وقتی وضعیت کنونی را با چند هفته پیش مقایسه می‌کنیم مشخص است که فضا تغییر کرده است و مطمئنا تا زمان انتخابات تحولات زیادی را شاهد خواهیم بود. موسس حزب نواندیشان ایران اسلامی با اشاره به افزایش تحرکات فردی و گروهی در ماه‌های باقی‌مانده تا انتخابات ۱۴۰۰، درباره وضعیت جریان‌های سیاسی در انتخابات گفت: به دلیل غیرعلمی بودن اقدامات انتخاباتی انجام شده ارزیابی دقیق و ملموس از روند کار و پیش‌بینی نتایج سخت است اما سه سناریو در این زمینه وجود دارد؛ در سناریوی نخست گروهی معتقدند که هیچ اصلاح‌طلب شاخصی یا در سخت‌ترین حالت اعمال فیلتر، هیچ اصلاح‌طلبی از فیلتر شورای نگهبان عبور نخواهد کرد؛ دراین حالت طبعا رقابت فقط میان اصولگرایان خواهد بود. محبیان اظهار کرد: شاید اصولگرایانی از انحصار در بازار انتخابات خوشحال شوند اما عملا دو اتفاق خواهد افتاد؛ نخست؛ نبودن رقیب باعث فعال شدن شکاف‌های درونی اصولگرایان شده و آخرین ضربه‌ها به مفهوم وحدت و نیز اصولگرایی خواهد خورد. وی اضافه کرد: دوم اینکه این وضعیت انحصاری، عملا رای دهندگان دارای گرایش اصلاح‌طلبی را از میدان بیرون خواهد گذاشت از این رو حتما بر میزان مشارکت هم تاثیر منفی خواهد گذاشت. البته فرض ضمنی این تحلیل آنست که شورای نگهبان از طریق مهندسی انتخابات می‌خواهد بر نتیجه تاثیر بگذارد. این فرض بدبینانه عملا عدالت و بی‌طرفی شورای نگهبان را زیر سوال می‌برد. این فعال رسانه‌ای اصولگرا درباره سناریوی محتمل دیگر در انتخابات سال ۱۴۰۰ به ایرنا گفت: سناریوی دوم این است که شورای نگهبان یک چهره مطرح اصولگرا، یک چهره درجه دوم اصولگرا و یک چهره غیرمطرح درجه دوم یا سوم اصلاح‌طلب را تایید می‌کند تا نوعی رقابت و تنوع وجود داشته باشد ولی نتیجه انتخابات هم پیشاپیش قابل حدس و در مسیر مطمئن باشد. این سناریو هم کارکرد شورای نگهبان را به مهندسی انتخابات یا عاملیت اجرای طراحی‌های بیرونی فرومی‌کاهد. محبیان همچنین گفت: سناریوی سوم آنست که شورای نگهبان فقط و فقط کاندیداها را بر حسب شاخص‌های قانونی تایید کرده و نمی‌توان پیشاپیش برونداد آن را پیش‌بینی کرد. در این حالت کاندیداها می‌کوشند فقط مطابق نیاز افکار عمومی تولید محتوا کنند نه برای جلب تایید شورای نگهبان. وی با بیان اینکه هر سناریویی را بپذیریم بر اساس آن به شکلی صحنه‌آرایی انتخاباتی را می‌توان ترسیم کرد، درباره اظهارات برخی فعالان اصولگرا مبنی بر اولویت داشتن کارآمدی به مشارکت گفت: مشارکت و کارآمدی، دوگانه‌ای در تقابل با همدیگر نیستند. اتفاقا هرچه مشارکت بیشتر باشد و کاندیداها از رای بیشتری برخوردار باشند با پشتوانه محکمتری به اجرای برنامه‌ها در صورت پیروزی خواهند پرداخت. این کارشناس مسائل سیاسی افزود: شاید منظور از این بحث، دوگانه نتیجه مطمئن- مشارکت بالاست؛ یعنی هر چه مشارکت بیشتر باشد نتیجه نامشخص‌تر است و هر چه بخواهیم نتیجه مشخص‌تر و مطمئن‌تر باشد طبعا باید از تنوع کاندیداها کاست که نتیجتا از مشارکت هم کاسته می‌شود. این فعال اصولگرا ادامه داد: در دوگانه نتیجه مطمئن- مشارکت بالا ممکن است گروهی پیروزی با حداقل میزان مشارکت را ترجیح دهند اما تا آنجا که می‌دانم نظر رهبری کاملا مخالف اینست و ایشان همیشه بر مشارکت بالای مردم بدون اعتنا به نتیجه تاکید کرده‌اند؛ این تشخیص و راهبرد هم کاملا درست است زیرا کاهش مشارکت می‌تواند نشانه کاهش مقبولیت باشد که برای یک نظام سیاسی بسیار خطرناک خواهد بود.