آغاز فصل تازه برجام
حشمتا... فلاحتپیشه تحلیلگر مسائل بینالملل
دوران محکزنی متقابل ایران و آمریکا به پایان رسیده است، مثل دو تیم فوتبال که در چند دقیقه اول، نقاط قوت و ضعف یکدیگر را محک میزنند و سپس اقدام میکنند. این دوران میان آمریکا و ایران شکل گرفت، دو طرف یکدیگر را محک زدند و بعد از این زمان، حالا به سمت تصمیمات اساسیتر حرکت میکنند. بنابراین فصل تازهای در برجام شکل گرفته است. از ابتدا دو طرف قصد نداشتند، گزینهای غیر از دیپلماسی را جایگزین رفتار خود کنند اما به دلیل طولانی شدن این دوران محکزنی، چند ضعف به وجود آمد. اول کاهش اعتماد متقابل، دوم ورود بازیگران آشوبسازی که از تنش میان ایران و آمریکا سود میبرند. این امکان وجود دارد که اگر دوران محکزنی ادامه پیدا کند، عملا مدیریت تحولات از دست دو طرف خارج شود. برای اولینبار بود که در این هفته اتفاق تازهای شکل گرفت و آمریکاییها به وسیله رابطهای که با اتحادیه اروپا داشتند، کمیسیون مشترک را فعال کردند. از سهشنبه نیز بناست برجام وارد سیر این تحولات شود. اینکه پس از این چه خواهد شد، مهم نیست. سیاستی که آمریکاییها در گذشته پیوسته اعلام میکردند، این بود که ایران باید گام اول را بردارد و سیاست گامبهگام را در نظر گرفتند. در نقطه مقابل، ایران اعلام میکرد که آمریکا گام اول را بردارد، زیرا آمریکا ابتدا از برجام خارج شده بود. اکنون ایران کماکان بر موضع خود ایستاده، در حالی که آمریکاییها سیاست خود را تعدیل کردهاند. آمریکا معتقد بود ایران باید گام اول را بردارد و حالا از این موضع کوتاه آمده، در حالی که ایران هنوز بر لزوم اقدام آمریکا پیش از ایران تاکید دارد. آنچه میتوان بر اساس آن توافق کرد، تعریف گامهای اساسی و راهبردی است، گامهایی که تاثیر جدی، عملیاتی و قطعی برکاهش تحریمها داشته باشد. اگر این کار صورت بگیرد، نظر ایران نیز تامین شده و ما شاهد احیای برجام خواهیم بود. در غیر این صورت احتمال باقیماندن بیمیلی ایران برای مذاکره با آمریکا وجود دارد. اتفاقی که افتاد، آن بود که آمریکاییها پس از محک زدن ایران، نتایج دلخواه خود را دریافت نکردند. آنها تصور میکردند، با استفاده از میراث سیاست فشار حداکثری ترامپ، ایران را به دادن امتیازات بیشتر و رفع توقعات جدید آمریکا درباره پروتکل الحاقی و مسائلی از این دست وادار خواهند کرد. با این حال گامهای عملیاتی کاهش تعهدات که ایران تنها در دوران بایدن برداشت، بلندتر از گامهایی بود که در دوران ترامپ برداشته شد، زیرا در زمان ترامپ ایرانیان کماکان امید داشتند، سیاست ترامپ در آمریکا فراگیر نباشد و دولت جدید به برجام بازگردد اما با سیاستی که بایدن در پیش گرفت، جمهوری اسلامی ایران به این نتیجه رسید که این میتواند پایان خوشبینی به دولت آقای بایدن باشد. نشست سهشنبه کمیسیون مشترک که آمریکاییها اعلام کرده اند در آن حضور پیدا میکنند، میتواند خیلی زود به پایان برسد و بدون نتیجه به پایان برسد یا منجر به مذاکراتی جدی شود. زمانی این نشست خیلی زود به پایان خواهد رسید که طرف ایرانی به این نتیجه برسد، آمریکاییها سیاست گامبهگام که در مقابل کشورهای ضعیف اعمال میکنند را کنار گذاشتهاند اما اگر طرف مقابل گامهای عملیاتی و راهبردی در مسیر سبز کردن سنگ برجام انجام دهد، امکان اینکه مذاکرات جدی شود. آمریکا زمانی از نظر ایران به برجام بازگشته است که اقدام عملیاتی در راستای برجام انجام دهد.
ارسال نظر