تلاش‌هاي تازه براي رفع سريع تحريم‌ها

آرمان ملی- محمدهادی علیمردانی: روز گذشته نشست کمیسیون مشترک برجام با حضور سید عباس عراقچی برگزار شد. در این نشست مسائل مربوط رفع تحریم‌ها و بازگشت آمریکا به برجام مطرح شد. خلاف ادعای برخی رسانه‌های خارجی آمریکا در نشست کمیسیون مشترک حضور نخواهد داشت. ضمنا دیداری نیز میان مقامات ایران و آمریکا انجام نخواهد شد.

کمیسیون مشترک برجام

دوم آوریل یا 13 فروردین، موعد برگزاری کمیسیون مشترک برجام میان کشورهای 4+1 بود. به نقل از دویچه وله، ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا روز پنج‌شنبه درباره این نشست گفت: «ما از این مسأله استقبال می‌کنیم و آن را گامی مثبت تلقی می‌کنیم. ما آماده‌ایم که بازگشت به پایبندی به تعهدات برجامی‌مان را دنبال کنیم«به شرط آنکه» ایران نیز همین کار را انجام بدهد.» این نشست روز گذشته به صورت ویدئو کنفرانسی و به ریاست معاون دبیرکل سرویس اقدام خارجی، انریکه مورا، از طرف جوزپ بورل نماینده عالی اتحادیه اروپا و با حضور نمایندگان چین، فرانسه، آلمان، روسیه، بریتانیا و ایران در سطح معاونان و مدیران سیاسی وزرای امور خارجه برگزار شد و آخرین تحولات پیرامون برجام را مورد بحث و بررسی قرار داد. سید عباس عراقچی معاون وزیر‌ امور‌ خارجه کشورمان، در این نشست ضمن تشریح مواضع اصولی کشورمان، لغو تحریم‌های آمریکا را اولین گام جهت احیای برجام خواند و اظهار داشت ایران به محض لغو تحریم‎ها و راستی آزمایی آنها، گام‌های جبرانی هسته‌ای را متوقف خواهد کرد.

راه پیش رو آسان نیست

نشست مورد بحث واکنش‌های بسیاری را به همراه داشت و میخائیل اولیانوف نماینده روسیه در سازمان‌های ملل واقع در وین، روز گذشته در همین راستا و در توییتی نوشت: «نشست مجازی کمیسیون مشترک برجام پایان یافت. گفت‌وگوها کاملا منظم بود و ادامه خواهد داشت. به نظر می‌رسد که ما در مسیر درستی قرار داریم اما راه پیش رو آسان نبوده و نیازمند تلاش‌های فشرده خواهد بود. به نظر می‌رسید که ذینفع‌ها برای آن آمادگی کامل دارند.» اولیانوف صبح روز گذشته پیش از نشست کمیسیون مشترک نیز در توئیت دیگری نوشته بود: «وزارت خارجه آمریکا از برگزاری نشست مجازی کمیسیون مشترک برجام با مشارکت ایران و دیگر طرفین توافق هسته‌ای استقبال کرد. این تایید دیگری بر تغییر اساسی در موضع آمریکاست که باید به اقدامات عملی بدل گردد.» دیپلمات‌های سایر کشورهای ذی‌نفع نیز در این زمینه سخنانی را مطرح کرده بودند.

چشم‌انداز بازگشت به برجام

یکی از مسائلی کـــه بــسیاری از تحلیل‌گران سیاسی بدان امید داشتند، این بود که ادامه برگزاری نشست‌های برجامی با 1+4 می‌تواند فشارها بر آمریکا را افزایش دهد و آنان را مجبور به حضور در جلسات کمیسیون مشترک کند. این تحلیل علاوه بر برخی کارشناسان داخلی از سوی رسانه‌های خارجی نیز مطرح شده بود. امروز برخی از خبرنگاران غربی از جمله خبرنگاران وال استریت ژورنال مدعی شده بودند که در نشست آتی برجام در وین، نماینده آمریکا نیز حضور خواهد داشت اما مذاکره مستقیمی میان ایران و آمریکا صورت نخواهدگرفت. از سوی دیگر واکنشی که روز گذشته مطرح شد، توئیت انریکه مورا، معاون مدیرکل و دبیر سیاسی سرویس اقدامات خارجی اروپا و نماینده جوزپ بورل در جلسه کمیسیون مشترک برجام بود که نوشت: «من امروز نشست کمسیون مشترک برجام را تشکیل دادم تا کار بر سر حفظ برجام تداوم پیدا کند. چشم‌انداز بازگشت احتمالی آمریکا به توافق نیز در مناظره امروز حاضر بود.» اگرچه هیچ نماینده‌ای از آمریکا در نشست مورد نظر حاضر نبود اما بنظر می‌رسد این دیپلمات اروپایی رفع تحریم‌ها و بازگشت به برجام را امری دور از انتظار نمی‌داند.

نشست بدون حضور آمریکا

با این حال سید عباس عراقچی در خصوص خبری با مضمون حضور آمریکا در نشست آتی در وین چنین گفت:«نشست وین که هیات ایران در آن شرکت خواهد کرد یک نشست کمیسیون مشترک برجام است که با هدف بررسی بازگشت احتمالی آمریکا به برجام برگزار خواهد شد و صرفا اعضای کنونی برجام در آن حضور خواهند داشت. آمریکا در هیچ نشستی که ایران در آن حضور داشته باشد، از جمله نشست کمیسیون مشترک برجام، حضور نخواهد داشت و این قطعی است. اینکه سایر طرف‌های برجام بخواهند در ارتباط با اقداماتی که آمریکا باید انجام دهد، به صورت دوجانبه یا چندجانبه با آمریکا رایزنی‌هایی داشته باشند، چه در وین و چه در هرجای دیگر، به خودشان مربوط است و البته مسبوق به سابقه است. هیات ایرانی هیچ گونه مذاکره‌ای با هیات آمریکایی در هیچ سطحی نخواهد داشت.» با این وجود آمریکا تنها طرف برجامی نیست که باید نگران تصمیم او در قبال برجام بود.

بهبود روابط با فرانسه

در ادامه تحولات سیاست خارجی ایران، روز گذشته بهرام قاسمی سفیر کشورمان در پاریس در توئیتی نوشت: «در محل کمیسیون سیاست خارجی مجلس ملی فرانسه با آقای ژان لویی بورلانژ رئیس جدید این کمیسیون دیداری طولانی داشتم. او در گذشته در سمت های مختلف عهده‌دار مسئولیت‌های بسیاری بوده و بر تحولات بین‌المللی و به خصوص مسایل منطقه‌ای و تاریخ و فرهنگ و تمدن ایران اشراف کافی دارد. این خود موجب شد تا پیرامون تحولات جهانی و آنچه در دوران ریاست جمهوری ترامپ بر آمریکا، اروپا و دیگر نقاط جهان به خصوص منطقه غرب آسیا گذشت و تحریم‌های خلاف موازین بین المللی و نیز اقدامات یکجانبه آمریکا که وخامت شرایط نابهنجار در اقصی نقاط جهان را رقم زد، گفت‌وگویی صمیمانه و صریح صورت پذیرد. در این ملاقات پیرامون اهمیت همکاری‌های پارلمانی به عنوان گفت‌وگوی بین ملت‌ها و بازوی مساعدت کننده به اخذ تصمیمات دولت‌ها و نیز شناخت متقابل ملل بدون هیچ واسطه‌ای، صحبت به میان آمد و تفاهم شد که بعد از فراهم شدن شرایط بهداشتی و رفع محدودیت های ناشی از کووید، تماس‌های طرفین مجددا آغاز شود.» بهبود روابط ایران با کشورهای اتحادیه اروپا یکی از مسائلی است که می‌تواند فشار مضاعفی را برای بازگشت به تعهدات برجام به آمریکا وارد کند. به‌نظر می‌رسد این امر در اولویت دستگاه دیپلماسی ایران قرار گرفته است.

گفت‌وگو ادامه خواهد یافت

در پایان محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران، در حساب کاربری خود در توییتر نوشت: «در جلسه مجازی کمیسیون مشترک برجام، ایران و اتحادیه اروپایی/تروئیکای اروپایی+۲، توافق کردند سه‌شنبه آینده در وین گفت‌وگو را به صورت رودر‌رو از سر بگیرند. هدف: سریعا نهایی کردن رفع تحریم‌ها و اقدامات هسته‌ای، از طریق طراحی مسیر رفع تمام تحریم‌ها، و پس از آن توقف تدابیر جبرانی از سوی ایران.»