فرصت سوزي نكنيد؛ بايدن دست دشمنان ايران را بسته است

آرمـــــان ملــــی

علیرضا پورحسیـــن: رفع موانع پیـــــش رو در راستای پرداخت بدهی عراق و کره جنوبی به ایران شاید جدیدترین گشایش‌هایی باشد که در روزهای اخیر پس از روی کارآمدن جو بایدن شکل گرفته است؛ اقداماتی که زمانی در کنار سایر تحولات قرار می‌گیرد، اینگونه به نظر می‌رسد یک روند کند رفع مشکلات به‌وجود آمده تا بالاخره ایران نیز یک گام بردارد؛ گامی که نخستین آن در توافق با آژانس برداشته شد و برخلاف جوسازی‌های در مجلس با موافقت مسئولان ادامه یافت. در کنار این گشایش‌ها آنچه به‌صورت محسوس احساس می‌شود این است که دیگر فشار دوران ترامپ نیز بر کشور وارد نیست و همین امر نیز کمک می‌کند که فضایی به‌منظور گفت‌وگو در عرصه جهانی برای حل مشکلات ایجاد شود؛ فضایی که به نظر می‌رسد بدخواهان زیادی دارد و درراستای از بین‌ بردن آن برخی کشورها دست به هرکاری خواهند زد و برجام علاوه بر دارا بودن دشمنانی در داخل آمریکا، در اروپا و خاورمیانه نیز مخالفانی دارد که هر روز برای مرگ آن آرزو می‌کنند. در راستای بررسی این مساله «آرمان ملی» گفت‌وگویی با احمد نقیب‌زاده، تحلیلگر مسائل بین‌الملل داشته است که در ادامه می‌خوانید.

با توجه به رویدادهای چند روز اخیر و گشایش‌هایی که در برخی عرصه‌های اقتصادی و سیاسی رقم خورده است، می‌توان منتظر کاهش تنش‌ها میان ایران و آمریکا بود؟

وضعیت پیش‌آمده در این برهه زمانی برای هر دو طرف یک فرصت است. این اراده وجود دارد که از این فرصت استفاده شود تا مشکلات کنار گذاشته شود و مسائل را حل کنند. ایالات‌متحده آمریکا در این روزها شاهد هستیم که نسبت ‌به یکی از مخالفان ایران یعنی عربستان سعودی، رویکرد انتقادی از نوع شدید پیدا کرده و به ایران نشان داده است که دست دشمنان کشورمان را بی‌چون ‌و چرا باز نخواهد گذاشت تا ایران را در تنگنا قرار دهند. اینها نشانه‌های مثبتی است که از سوی دولت بایدن ارسال می‌شود و در این میان باید توجه داشت ایران نیز چاره‌ای جز این ندارد که به توافق برسد و از بن‌بست فعلی خارج شود، در غیر اینصورت، شرایط برای ما سخت‌تر خواهد شد. می‌توان امیدوار بود که تنش‌ها کاهش پیدا می‌کند اما مشکل ایران و ایالات‌متحده به صورت کامل حل نخواهد شد. در کوتاه‌مدت روابط خوبی میان ایران و ایالات‌متحده بعید است شکل گیرد اما اختلافات در هفته‌های آینده احتمالا کاهش می‌یابد. ایالات‌متحده پذیرفته که باید گام به گام پیش رود و از موضع قبلی خود عقب‌نشینی کند و این همان روزنه‌ای است که در این برهه زمانی ایجاد شده تا اختلافات کم شود.

آیا جریانی در عرصه بین‌المللی شکل گرفته است تا مانع توافق دولت بایدن با ایران شود؟

روسیه، ترکیه، عربستان و رژیم‌صهیونیستی از تحریم‌های ایران منفعت زیادی برده‌اند. اینها هیچ‌گاه منتظر این نبوده‌اند تا تنش میان ایران و ایالات‌متحده از بین برود. این کشورها خود با ایالات‌متحده روابطی برقرار کردند تا نهایت استفاده را ببرند و پیشرفت‌های زیادی نیز در منطقه داشتند و با دستانی باز اقدام می‌کردند، درحالی‌که دستان ایران در این مدت کاملا بسته بود و یک خلا ایجاد شد تا این کشورها از آن بهره ببرند. بنابراین هرگونه شیطنتی ممکن است از سوی این کشورها رخ دهد تا مانع تنش‌زدایی شوند. در همین راستا ممکن است خراب‌کاری‌هایی نیز انجام دهند و آن را به گردن ایران بیندازند، این نکاتی است که روابط خارجی ما را تهدید می‌کند. ایران به‌عنوان یک قدرت منطقه‌ای مطرح است و باید مراقب این حوزه باشد؛ زیرا اکنون از رقبای خود عقب افتاده‌ایم، صرفا به این علت که رابطه ما با غرب مخدوش است. در این میان عربستان یک نگرانی جدی دارد و از اینکه روابط ایران و ایالات‌متحده همچون 50 سال پیش صمیمی شود، به‌شدت واهمه دارد. آنها می‌ترسند که نگرش ایالات‌متحده به‌کلی تغییر کند. با وجود اینکه این اتفاق رخ نخواهد داد اما آنها هراسی جدی دارند. مسئولان ایران سیاستی را در پیش گرفته‌اند که هیچ‌گاه تا این اندازه روابط خوب نخواهد شد. ترکیه بیشترین سود را از تعارض‌ها در منطقه می‌برد. ترکیه کشوری نفت‌خیز نیست و صنعت گردشگری آنها در یک سال اخیر نیز ضعیف شده است و به همین علت از تعارض‌ها می‌خواهد به نفع خود استفاده کند. رژیم‌صهیونیستی نیز بزرگ‌ترین مخالف برجام است که نشان می‌دهد این توافق یک سیاست درست بوده است و داخلی‌ها نیز باید بدانند که اگر برجام بد بود، رژیم‌صهیونیستی با آن مخالفت نمی‌کرد. ما از کنش رقبای منطقه‌ای خود می‌توانیم مسیر صحیح را از غلط متوجه شویم. در مجموع باید گفت که کارشکنی وجود داشته و خواهد داشت تا روابط ایران و آمریکا بر مدار بهبود قرار نگیرد.

در مهلتی که پس از توافق ایران و آژانس به‌وجود آمد، توافق جامعی شکل خواهد گرفت؟

بایدن احتمالا تا انتخابات گام‌های دیگری نیز برخواهد داشت تا گروه‌های رادیکال به ریاست‌جمهوری در ایران نرسند. به همین علت به نظر می‌رسد دستان ایران در عمل در هفته‌های آتی بازتر از گذشته باشد.