ابتکار دیپلماتیک ؛ اهرم مو ثر ایران
حسن بهشتی‌پور تحلیلگر مسائل بین‌الملل
واقعیت این است که وضعیتی که در آن قرار گرفتیم، اصلا خوب نیست چون نه طرف آمریکایی کوتاه می‌آید و نه طرف ایرانی نشانه‌ای از کوتاه آمدن دارد؛ بویژه که جلسه شورای حکام هم نزدیک است و آمریکایی‌ها هم به دنبال گرفتن قطعنامه جدیدی علیه ایران هستند که باز یک فضای منفی‌تر در روابط ایجاد می‌کند. از طرفی شرایط به‌گونه‌ای نیست که اجرانکردن پروتکل الحاقی یا حتی خروج از ان‌پی‌تی باعث شود که آمریکا تحریم را لغو کند. آنچه باعث لغو تحریم‌ها می‌شود، بی‌اثر شدن تحریم‌هاست. یعنی آمریکایی‌ها باید این استنباط را داشته باشند که تحریم‌ها دیگر روی اقتصاد ایران کارساز نیست یا کم‌اثر هست و در این شرایط است که آمریکایی‌ها تجدیدنظر کرده و تحریم‌ها را لغو می‌کنند وگرنه به امید اینکه با اجرا نکردن پروتکل الحاقی یا خروج از ان‌پی‌تی بتوانیم آمریکا را مجاب کنیم به اینکه تحریم‌ها را لغو کند، چنین اتفاقی نخواهد افتاد. در مجموع به نظر می‌رسد که وضعیت دشواری را داریم تجربه می‌کنیم و باید منتظر باشیم که شورای حکام چه تصمیمی می‌گیرد و نسبت به آن تصمیمی که می‌گیرند، قاعدتا ایران هم واکنش خواهد داشت. راه‌حل میانه اینکه، اکنون ایران رسما پروتکل
الحاقی را اجرا نمی‌کند ولی با تصمیم خردمندانه‌ای که گرفت، فرصت سه‌ماهه‌ای ایجاد کرد که لااقل در اجلاس شورای حکام فضا را از این حدی که هست علیه ایران سنگین‌تر نکند و این ابتکار موجب شد که ایران تصاویر دوربین‌های آفلاین را نزد خود نگه دارد تا اگر طرف مقابل تجدیدنظری کرد، تصاویر را تحویل آژانس دهند ولی اگر تغییری ایجاد نشد، قاعدتا آنطور که اعلام شده، برای همیشه پاک می‌شود. در این وضعیت به نظر می‌رسد که نیاز است به دنبال ابتکارات و ایجاد یک فضای جدید بروند تا این مساله حل شود. چون هر دو طرف قبول دارند که برجام باید اجرا شود، منتها اینکه چه کسی اول تعهدات را اجرا کند، آنقدر موضوع مهمی نیست که کل توافق از بین برود. بنابراین واقعا لازم است که یک ابتکار و اقدام دیپلماتیکی انجام شود برای اینکه مانع از بین رفتن کل برجام شود که اگر واقع‌بین باشیم به ضرر هر دو طرف است. از طرفی مفاد قطعنامه شورای حکام مهم است و همچنین از نظر نفس صدور قطعنامه علیه ایران یک فشار جدید دیپلماتیک و حقوقی علیه ایران ایجاد می‌شود ولی باید منتظر مفاد آن باشیم. پیش‌بینی می‌شود که درنهایت پرونده ایران در شورای امنیت مطرح شود هرچند امیدواریم
که کار بدانجا نرسد و راه‌حلی پیدا شود و آمریکایی‌ها به‌خصوص از خر شیطان پایین آمده و به سمت اینکه منطق ایران را بپذیرند، بروند چون آنها از برجام خارج شدند، قاعدتا آنها باید به برجام برگردند. اما کلا ارزیابی آمریکایی‌ها اشتباه است چون معتقدند ما نباید اهرم تحریم را از دست دهیم و شاید تحت فشار اسرائیل و عربستان سعودی، بازگشت به برجام را یک نوع امتیاز به طرف ایران تلقی می‌کنند؛ بنابراین می‌خواهند تا قبل از اینکه چنین امتیازی به ایران دهند، مطمئن شوند که ایران تعهداتش را اجرا خواهد کرد. درحالی‌که واقعا به نفع ایران است که تعهداتش را اجرا کند و در این زمینه تردیدی وجود ندارد که اگر آمریکا تعهدات خود را اجرایی کند، طرف ایرانی هم تعهداتش را اجرا خواهد کرد. منتها باید ببینیم تعریف این تعهدات چیست؟ آنچه آمریکا در برجام وعده داده این است که تحریم‌ها را به حالت تعلیق درمی‌آورد نه اینکه لغو کند. درحالی‌که الان انتظار ایران این است که طرف آمریکایی‌ها، تحریم‌ها را لغو کند ولی آنچه می‌تواند عملی شود اینکه حداقل ایران بتواند به‌راحتی نفت صادر کند و پول آن را به کشور برگرداند.
ادامه صفحه 9
ارسال نظر