روزهای سخت بن‌سلمان

انتشار گزارش مربوط به قتل دردناک جمال قاشقچی، روزنامه‌نگار برجسته سعودی توسط محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان نخستین گام دولت جو بایدن برای حذف تدریجی محمد بن‌سلمان از چرخه قدرت تلقی می‌شود. برخلاف تصور ناظران سیاسی این گزارش از دو جهت قابل تجزیه و تحلیل است: نخست اینکه اعضای دموکرات کنگره آمریکا مخصوصا خانم نانسی پلوسی، رئیس کنگره آمریکا به‌شدت تحت فشار قرار گرفته تا علیه دولت عربستان به دلیل نقض حقوق بشر، جنگ علیه یمن و بازداشت شخصیت‌های سیاسی عربستان اقدام جدی صورت دهد. موضوع دیگر، این است که آمریکا در طول چهار سال حاکمیت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا هزینه‌های حیثیتی و سیاسی بالایی برای حمایت از سیاست‌های تخریبی ولیعهد جوان عربستان پرداخت کرده است. لذا این گزارش ضمن بازسازی اعتبار آمریکا نشان می‌دهد که تیم جو بایدن همچنان قصد دارد تا از رژیم عربستان حمایت کند. تفاوت دیدگاه جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا با دونالد ترامپ در این است که نگاه تیم جو بایدن نسبت به شخص محمد بن‌سلمان کاملا انتقادی است. اکنون بیش از 600 تن از شاهزادگان سعودی، یکصد تن از علمای تاثیرگذار عربستان به دستور محمد بن‌سلمان در حصر خانگی به سر می‌برند و این امر نقض آشکار حقوق بشر تلقی می‌شود. به همین دلیل اکنون جو بایدن تلاش می‌کند تا به‌تدریج محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان را منزوی و سپس از چرخه قدرت خارج کند. با توجه به اینکه محمد بن‌نایف، ولیعهد سابق عربستان که ارتباط نزدیکی با دموکرات‌ها دارد، در حصر خانگی به سر می‌برد و تیم جو بایدن قصد دارد تا با برکناری تدریجی محمد بن‌سلمان قدرت به محمد بن‌نایف به‌عنوان ولیعهد جدید انتقال یابد. مجموعه این تحولات نشان می‌دهد که محمد بن‌سلمان، روزهای بسیار سختی را در پیش خواهد داشت. بنابر اطلاعات دریافتی، قرار بود که آمریکا در گزارش مربوط به قتل جمال قاشقچی، موضع سخت‌تری علیه محمد بن‌سلمان اتخاذ کند اما دخالت لابی صهیونیستی از شدت این گزارش کاست. طی روزهای گذشته، تماس‌هایی میان محمد بن‌سلمان و بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم اسرائیل صورت گرفته و ولیعهد عربستان از نخست‌وزیر اسرائیل درخواست کرده بود تا ابتکار عمل خود را برای کاهش انتقادات آمریکا نسبت به محمد بن‌سلمان به‌کار گیرد. به نظر می‌رسد که گزارش‌های دیگری طی هفته‌های آینده از سوی تیم جو بایدن علیه سیاست‌های محمد بن‌سلمان به‌ویژه درمورد جنگ یمن و حقوق بشر منتشر خواهد شد. پیش‌بینی‌ها این است که تیم جو بایدن در آینده سعی خواهد کرد که امتیازات اقتصادی و مالی بیشتری از عربستان دریافت کند تا محمد بن‌سلمان در یک فرآیند زمانی مشخص به صورت محدود در قدرت باقی بماند اما در نهایت تیم جو بایدن ترجیح می‌دهد که محمد بن‌نایف قدرت را به‌عنوان ولیعهد جدید در دست گیرد. با اینکه روابط عربستان و آمریکا مبتنی بر منافع مشترک است، اما تیم جو بایدن و دموکرات‌های کنگره آمریکا نسبت به سیاست‌های بلندپروازانه محمد بن‌سلمان انتقاد دارند.