| کد مطلب: ۱۰۰۸۹۶۳
لینک کوتاه کپی شد

واکنش‌های متفاوت به توافق ایران و آژانس

آرمان ملی- حمید شجاعی: در تحولات اخیر پیرامون برجام پیش‌بینی می‌شد که پس از دیدار مدیرکل آژانس انرژی اتمی با مقامات کشورمان و صدور بیانیه مشترک مخالفان دولت به‌ویژه بهارستان‌نشینان به این بیانیه واکنش نشان دهند. همینگونه هم شد و جلسه صبح دیروز مجلس به جای بررسی لایحه بودجه به اظهارات طوفانی نمایندگان گذشت و در نهایت گزارش تخلف دولت از اجرای قانون به قوه قضائیه ارائه شد. این در حالی است که مقامات مسئول تاکید داشته‌اند که این بیانیه با احترام به قانون مجلس صادر شده و هیچ خللی در روند قانون مجلس به وجود نخواهد آورد. آنچه مسلم است لغو اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی از امروز آغاز شده و نظارت‌های فراپادمانی نیز محدود خواهد گردید. باید دید تحولات پس از این پیرامون برجام چگونه پیش خواهد رفت.
مخالفت مجلس
شامگاه شنبه 2 اسفند بود که رافائل گروسی مدیرکل آژانس‌ بین‌‌المللی انرژی اتمی وارد ایران شد و یکشنبه با علی‌اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی و محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان دیدار و گفت‌وگو کرد؛ ملاقات‌هایی در ارتباط با حل و فصل موضوعات فیمابین و همچنین همکاری‌های ایران و آژانس در چارچوب پادمان که در نهایت به انتشار بیانیه‌ای مشترک منتهی شد. البته گرچه این توافق میان ایران و آژانس برقرار شد اما از موضع‌گیری‌ها و مخالفت‌های مجلس‌نشینان در امان نماند و نمایندگان انتقادات سختی نسبت به دولت روانه داشتند. چنانکه برخی این بیانیه را دور زدن قانون مصوب مجلس، علیه قانون مجلس، وادادگی و وقت‌کشی، خلاف قانون اساسی و در نهایت مغایر با منافع کشور و بیانات مقام معظم رهبری خواندند. حتی حجت‌الاسلام ذوالنوری رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس در واکنشی اظهار داشت: «تا قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها اجرا و بیانیه مشترکی که روز گذشته منعقد شد، پاره نشود، هیچ مقام دولتی حق ورود به مجلس را ندارد.» این در حالی است که به گفته مقامات مسئول، بیانیه مذکور در راستای قانون مجلس بوده و در آن تصریح شده که نظارت‌های فراپادمانی از 5 اسفند متوقف خواهد شد. اما اینکه چرا مجلس‌نشینان هرگونه تعامل سازنده با آژانس را نیز محدود و مضیق می‌کنند جای تامل دارد. چه اینکه در توضیح سازمان انرژی اتمی در خصوص بیانیه مشترک آمده است: «در گفت‌وگوها، آژانس بر ضرورت احترام به قانون مجلس و اجرای آن تاکید کرد به‌طوری‌که در بیانیه نیز انعکاس داشته است. ایران و آژانس تفاهم کردند اجرای پروتکل الحاقی و دسترسی‌های برجامی به‌طور کامل متوقف شود و صرفا تعهدات پادمانی ایران اجرا می‌شود. بر این اساس، طبق قانون مجلس هیچ دسترسی فراپادمانی به آژانس اعطا نخواهد شد و هیچ‌گونه بازرسی فراپادمانی نیز انجام نمی‌گردد.» آنچه مسلم است لغو همه تحریم‌ها و حتی پرداخت خسارت از سوی طرفین برجام حق ایران است، اما برخی معتقدند در فضایی که شرایط به سمت لغو تحریم‌ها و احیای برجام پیش می‌رود نباید سطح مخالفت‌ها و تقابل را به حدی رساند که به جای سود و منافع مضرات و زیان اینگونه اقدامات نصیبمان گردد. قدر مسلم تعامل عزتمندانه و از سر قدرت و ایستادن بر مواضع اصولی و منطقی بیشتر منافع ملی را تامین خواهد کرد.
بیانیه مشترک
پس از دیدار دیروز رافائل گروسی با مقامات ایرانی، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی ایران و مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بیانیه مشترک منتشر کردند. در این بیانیه آمده است: «سازمان و آژانس روح همکاری و اعتماد متقابل تقویت شده که به بیانیه مشترک ۵ شهریور ۱۳۹۹ در تهران منجر شد و اهمیت تداوم آن همکاری و اعتماد را مورد یادآوری و تایید مجدد قرار دادند. سازمان، آژانس را مطلع نمود که به منظور پایبندی به قانون مصوب مجلس تحت عنوان اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران؛ ایران اجرای اقدامات داوطلبانه، آنگونه که در برجام آمده‌اند، را از ۵ اسفند ۱۳۹۹ متوقف خواهد کرد. با در نظر گرفتن موارد فوق و به منظور تداوم فعالیت‌های راستی‌آزمایی و نظارت آژانس، سازمان و آژانس نسبت به این موارد توافق کردند: ایران به اجرای کامل و بدون محدودیت موافقت‌نامه جامع پادمان خود با آژانس، همانند قبل، ادامه خواهد داد. یک تفاهم فنی دوجانبه موقت، سازگار با قانون، که به موجب آن آژانس به فعالیت‌های ضروری راستی‌آزمایی و نظارت خود (طبق فهرست فنی پیوست) برای مدت تا سه ماه ادامه خواهد داد. مرور منظم این تفاهم فنی با هدف اطمینان از حصول به اهداف آن.»
پروتکل الحاقی لغو می‌شود
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پس از بازگشت از سفر یک‌روزه به ایران و مذاکره با مقامات ایرانی نتایج این سفر را مثبت ارزیابی کرد. رافائل گروسی گفت: بعد از مذاکرات و مشورت‌های فشرده با ایران به نتایج بسیار مثبتی رسیدیم. اساسا آنچه توافق کردیم عبارتست از اینکه ایران همچنان برنامه نظارت بر فعالیت‌های هسته‌ای را ادامه دهد در عین حال آژانس همچنان برای سه ماه فعالیت‌های راستی‌آزمایی خود را ادامه می‌دهد. این تفاهم فنی ما را به جایی می‌رساند که مذاکرات سیاسی انجام شود. وی افزود: متاسفانه پروتکل الحاقی لغو خواهد شد اما ما روی یک ترتیبات خاص دوطرفه تفاهم کردیم که بتوانیم از این دوران پلی بزنیم به حفظ نظارت آژانس. دسترسی ما کمتر خواهد شد اما آن سطح از نظارت خود را که نیاز داشتیم با این توافق حفظ کردیم. در واقع به یک راه‌حل موقت رسیدیم.
ارجاع تخلف دولت به قوه قضائیه
پس از انتشار بیانیه مشترک ایران و آژانس؛ نمایندگان مجلس دیروز در جلسات غیرعلنی و علنی به بررسی توافق آژانس انرژی اتمی و آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای پرداختند. با شروع جلسه علنی تعداد زیادی از نمایندگان در اعتراض به توافق شب گذشته آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و آژانس اتمی کشور جهت اداره نظارت‌های آژانس در سه ماه آینده آظهاراتی را مطرح کردند و در نهایت گزارش کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی جهت اعمال ماده ۲۳۴ به رای گذاشته شد. نمایندگان با ۲۲۱ رای موافق، ۶ رای مخالف، ۷ رای ممتنع از مجموع ۲۳۹ نماینده حاضر در مجلس تصویب کردند که گزارش تخلف دولت از اجرای قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران به قوه قضاییه ارجاع شود. در متن این گزارش خطاب به رئیس قوه قضائیه آمده است: در قانون یادشده جناب آقای رئیس‌جمهور مسئول اجرای آن تعیین شده است. با توجه به ماده ۲۳۴ قانون آیین‌نامه داخلی مجلس رئیس‌جمهور و کلیه ناقضین و مستنکفین را با قید فوریت به قوه قضاییه معرفی کرده تا وفق نوبت قانون مذکور قوه قضاییه خارج از نوبت و تشریفات مرسوم موضوع را مورد رسیدگی قرار دهد.
توافق در چارچوب قانون مجلس
سخنگوی وزارت امور خارجه در خصوص سفر مدیرکل آژانس بین‌المللی به تهران و توافق صورت‌گرفته بین ایران و آژانس اظهار کرد: این سفر توجهات زیادی را به خود جلب کرد و نتیجه گفت‌وگوهای صورت‌گرفته بین ایران و آژانس دارای دستاوردهای قابل توجه دیپلماتیک و فنی است. سعید خطیب‌زاده ادامه داد: آقای صالحی در سازمان انرژی اتمی در این زمینه زحمت زیادی کشیدند و توافق صورت‌گرفته در چارچوب قانون مجلس است. این توافقات مکتوب نوشته شده و هیچ چیزی خارج از قانون مجلس نیست. وی با ارائه جزئیاتی درباره توافق صورت‌گرفته بیان کرد: برخی از توافقات برای ادامه راستی‌آزمایی در چارچوب پادمان انجام‌شده و در این راستا طی سه ماه آینده دوربین‌های فراپادمانی روشن خواهند ماند اما هیچ فیلمی در اختیار آژانس قرار نمی‌گیرد و این فیلم‌ها نزد سازمان انرژی اتمی ایران محفوظ نگه داشته می‌شوند. وی تاکید کرد: آنچه بین ایران و آژانس توافق شده در چارچوب قانون مجلس است و سازمان انرژی اتمی ابعاد فنی این موضوع را بیان خواهد کرد.
توقف کلیه نظارت‌های فراپادمانی
سخنگوی دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی گفت: در جریان سفر رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران، چگونگی توقف اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی و نظارت‌های فراپادمانی برای وی تشریح شد. خسروی با تاکید بر قصد نظام برای اجرای بدون تنازل قانون«اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از حقوق ملت ایران» افزود: در بیانیه مشترک ایران و آژانس و پیوست اجرایی آن نیز که در سفر گروسی به تهران مورد توافق قرار گرفت، بر موضوع اجرای کامل قانون مصوب مجلس تصریح شده و ترتیبات انجام آن مخدوش نشده است. اجرای قانون مجلس به منزله خروج ایران از برجام و قطع همکاری با آژانس نیست و از این رو تعاملات ایران با آژانس و نظارت‌های پادمانی آن بر اساس چارچوب های قانونی ادامه خواهد داشت.
نامه آخوندی به مجلس
وزیر سابق راه و شهرسازی درباره برجام و شرایط سیاست خارجی ایران نامه‌ای خطاب به نمایندگان مجلس نوشت. در بخشی از نامه عباس آخوندی آمده است: قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران» این ابتکار عمل را از دولت سلب کرده و او را مسلوب الاراده در اختیار حریف قرار داده‌ است. این قانون حتی اگر با نیت به رخ‌ کشیدن اقتدار ملی و با هدف‌های انقلابی نوشته شده‌ باشد، در عمل حق ابتکارعمل سیاسی را به حریف داده و استقلال دستگاه سیاست خارجی ایران را سلب کرده‌ است. این اتفاقی نیست که مجلس و رئیس‌جمهوری نه تنها در تاریخ که حتی در همین روزها توان دفاع از آن را داشته باشند. درخواست من به عنوان یک شهروند و یک فعال سیاسی از مجلس این است که با یک طرح دوفوریتی دیگر این قانون را لغو کند و اجازه دهد که تمشیت امور سیاست خارجی با دولت ملی و رسمی و براساس قانون اساسی با تایید شورای امنیت ملی و با هماهنگی و راهبری مقام معظم رهبری صورت گیرد.
ادامه صفحه 13

ارسال نظر

هشتگ‌های داغ

آخرین اخبار

پربازدیدترین اخبار