صد سال ادبیات داستانی- صد کتاب
آرمان ملی- گروه ادبیات و کتاب: پس از انتخاب چهل رمان برتر فارسی از 1357 تا 1397، پروژه انتخاب صد رمان برتر فارسی کلید خورد. ابتدا، مهمترین آثار داستانی از 1300 تا 1399، انتخاب شد. به دلیل اینکه آغاز ادبیات داستانی معاصر فارسی با داستان کوتاه بوده، و این روند طی این صدسال نیز ادامه داشته، بنابراین انتخابها منحصرا به رمان ختم نشد، بلکه به سراغ مهمترین داستانکوتاهنویسهای این صد سال هم رفتیم تا تحتعنوان «برگزیده داستانهای کوتاه و بلند»، آنها را در فهرست صد کتاب برتر قرار دهیم؛ این درحالی است که هنوز برگزیدهای از داستانهای برخی از نویسندهها منتشر نشده است. در فهرست اولیه، 146 رمان و نویسنده انتخاب شد و پس از بررسی، صد رمان و داستان کوتاه و بلند برگزیده انتخاب شد. انتخاب صد رمان در ادبیات داستانی فارسی کاری بسیار سخت است. از یکسو، ادبیات داستانی فارسی با پیشینه اندکش، در این صدسال، صد رمان برتر خلق نکرده است. همین، انتخاب صد رمان را سختتر میکرد. به نحوی که میتوان گفت، ما در طول این صد سال، هیچ رمانی خلق نکردهایم که توانسته باشد همسطح آثار بزرگ ادبیات جهان باشد. بر همین اساس، پیداکردن صد رمان در ادبیات داستانی فارسی، کاری بسیار سخت است. شاید بتوان گفت، ما هنوز صد رمان برتر در طول این صد سال نداریم؛ بنابراین، باید به داستانهای کوتاه و بلند رجوع میکردیم که آغازگر داستان مدرن فارسی بوده است. سعی شده در انتخاب صد کتاب برتر، تصویری از انسان ایرانی در ادبیات داستانی فارسی به خواننده ارائه شود که همزمان که یک اثر داستانی را میخواند، تصویرِ انسان ایرانی در این گذارِ صدساله را هم بخواند. در این فهرستِ 100تایی، 30 نویسنده با 64 رمان و 36 کتاب برگزیده داستان کوتاه و بلند حضور دارند؛ بدیهی است که این فهرست مثل هر فهرست دیگری، رضایت همه نویسندهها و خوانندهها را به دست نیاورد؛ بااینحال، این فهرست تلاشی است برای پاسداشت ادبیات داستان فارسی در قرن چهاردهم؛ بهعنوان قرن ادبیات. آنچه میخوانید صد کتاب داستانی برتر فارسی به ترتیب سال انتشار از 1300 تا 1399 به انتخاب گروه ادبیات و کتاب آرمان ملی است که برای نخستینبار در تاریخ نشریات فارسی صورت میگیرد.
-1 برگزيده داستانهاي کوتاه محمدعلي جمالزاده (1357-1300)
اولين مجموعهداستان محمدعلي جمالزاده «يکي بود، يکي نبود» در سال 1300 منتشر شد که آغازگر داستان مدرن فارسي است. پس از آن آثار ديگري از جمالزاده منتشر شد. آخرين اثر او در سال 1357 با عنوان «قصه ما به سر رسيد» چاپ شد. دو برگزيده از آثار جمالزاده منتشر شده: يکي به انتخاب علي دهباشي در نشر علم، و ديگري به انتخاب کامران پارسينژاد در نشر روزگار.
2- برگزيده داستانهاي کوتاه صادق هدايت (1321-1309)
«زندهبهگور» اولين مجموعهداستان صادق هدايت در سال 1309 منتشر شد و پس از آن «سه قطره خون» و آخرينش هم «سگ ولگرد» در سال 1321. سه برگزيده آثار کوتاه هدايت تاکنون منتشر شده: يکي به انتخاب جعفر مدرسصادقي در نشر مرکز، دومي به انتخاب محمد بهارلو در نشر طرح نو، و سومي به انتخاب محمدمنصور هاشمي در نشر روزگار.
3- برگزيده داستانهاي کوتاه بزرگ علوي (1376-1313)
اولين مجموعهداستان بزرگ علوي «چمدان» در سال 1313 منتشر شد و آخرين مجموعه يعني «گيلهمرد» هم در سال 1376. برگزيده داستانهاي کوتاه بزرگ علوي به انتخاب محمد بهارلو از سوي نشر علم منتشر شده است.
4- بوف کور، صادق هدايت، 1315
5- برگزيده داستانهاي صادق چوبک (1344-1324)
«خيمهشب بازي» اولين مجموعهداستان صادق چوبک در سال 1324 منتشر شد و بعد از آن مجموعههاي ديگري از جمله «انتري که لوتياش مرده بود» و «چراغ آخر» که آخرين مجموعه چوبک بود. اين کتاب در سال 1344 منتشر شد. برگزيده داستانهاي کوتاه چوبک به انتخاب حسن محمودي در نشر روزگار و به انتخاب کاوه گوهرين در نشر نگاه منتشر شده است.
6- حاجيآقا، صادق هدايت، 1324
7-برگزيده داستانهاي کوتاه و بلند جلال آلاحمد (1350-1324)
اولين داستانهاي کوتاه جلال آلاحمد «ديدوبازديد» در سال 1324 منتشر شد و پس از آن، داستانهاي کوتاه و بلند ديگري از جمله «مدير مدرسه» و «زن زيادي»، و آخرينش هم «پنج داستان» در سال 1350. برگزيده داستانهاي کوتاه و بلند جلال به انتخاب حسين شيخرضايي در نشر روزگار منتشر شده است.
8- برگزيده داستانهاي کوتاه ابراهيم گلستان (1399-1327)
«آذر ماه آخر پاييز» مجموعه اول ابراهيم گلستان در سال 1327 منتشر شد، و چند مجموعه داستان کوتاه و بلند هم در سالهاي بعد، از جمله «مدومه»، «شکار سايه» و «جوي ديوار و تشنه». برگزيده داستانهاي او تاکنون منتشر نشده است.
9- چشمهايش، بزرگ علوي، 1331
10 - يکليا وتنهايياش، تقي مدرسي، 1334
11 - برگزيده داستانهاي کوتاه غلامحسين ساعدي (1377-1335)
نخستين مجموعهداستان و نمايش غلامحسين ساعدي با عنوان «پيگماليون» در سال 34 منتشر شد و پس از آن مجموعههاي موفقي چون «ترس و لرز»، «عزاداران بيل»، «شبنشيني باشکوه» و «واهمههاي بينامونشان». آخرين مجموعه او در سال 1377 با عنوان «آشفتهحالان بيداربخت» منتشر شد. برگزيده داستانهاي کوتاه او به انتخاب روحاله مهديپورعمراني در نشر روزگار منتشر شده است.
12 - شوهر آهوخانم، عليمحمد افغاني، 1340
13 - برگزيده داستانهاي کوتاه جمال ميرصادقي (1399-1341)
مجموعهداستان نخست جمال ميرصادقي با عنوان «مسافرهاي شب» در سال 41 منتشر شد و پس از آن او مجموعههاي بسياري منتشر کرد که همگي در راستاي هم بودند. دو برگزيده از داستانهاي ميرصادقي توسط نشر ماهور و نيلوفر منتشر شده است.
14 - سنگ صبور، صادق چوبک، 1342
15 - بار ديگر شهري که دوست ميداشتم، نادر ابراهمي، 1345
16 - تنگسير، صادق چوبک، 1345
17 - سفر شب، بهمن شعلهور، 1345
18 - برگزيده داستانهاي کوتاه مهشيد اميرشاهي (1399-1345)
در سال 45 نخستين مجموعهداستان مهشيد اميرشاهي با عنوان «کوچه بنبست» منتشر شد و طي سالهاي بعد بيش از ده مجموعهداستان کوتاه و بلند از جمله «سار بيبيخانم» و «به صيغه اولشخص مفرد» از او منتشر شد. از او يک برگزيده از داستانهاي کوتاهش منتشر شده است.
19 - برگزيده داستانهاي کوتاه و بلند امين فقيري (1399-1346)
«دهکده پرملال» نخستين مجموعه امين فقيري بود که در سال 46 منتشر شد و پس از آن او مجموعههاي بسياري منتشر کرد. آخرينش «اسبهايي که با من نامهربان بودند» بود. برگزيده داستانهاي او هنوز منتشر نشده است.
20 - برگزيده داستانهاي کوتاه هوشنگ گلشيري (1374-1347)
اولين مجموعهداستان هوشنگ گلشيري با عنوان ««مثل هميشه» در سال 47 منتشر شد و بعد از مجموعههايي مثل «نمازخانه کوچک من». آخرينش هم در سال 74 با عنوان «دست تاريک، دست روشن». برگزيده داستانهاي او تحتعنوان «نيمه تاريک ماه» از سوي نشر نيلوفر منتشر شده است.
21 - سووشون، سيمين دانشور، 1348
22 - شازده احتجاب، هوشنگ گلشيري، 1348
23 - برگزيده داستانهاي کوتاه ناصر تقوايي (1399-1348)
از تقوايي تنها يک کتاب مستقل چاپ شده به نام «تابستان همان سال» در سال 1348. او در طول سالهاي بعد چند داستان هم در نشريات مختلف منتشر کرد. از او هيچ برگزيدهاي تاکنون منتشر نشده است.
24 -توپ، غلامحسين ساعدي، 1348
25 - طوطي، زکريا هاشمي، 1348
26 - برگزيده داستانهاي کوتاه گلي ترقي (1399-1348)
اولين مجموعهداستان گلي ترقي با عنوان «من چهگورا هستم» در سال 48 منتشر شد و پس از آن «جايي ديگر» و «دو دنيا». آخرينش هم با عنوان «ديوهاي خوشپوش» در سال 99. برگزيده داستانهاي کوتاه او به انتخاب خودش تحت عنوان «12 داستان» از سوي نشر نيلوفر منتشر شده است.
27 - دايي جان ناپلئون، ايرج پزشکزاد، 1349
28 - برگزيده داستانهاي کوتاه و بلند بهرام صادقي، (1353-1349)
«سنگر و قمقمههاي خالي» و «ملکوت» دو کتاب بهرام صادقي است که مجموعهاي از داستانهاي کوتاه و بلند اوست.
29 -کريستين و کيد، هوشنگ گلشيري، 1350
30 - برگزيده داستانهاي کوتاه و بلند علياشرف درويشيان (1396-1351)
«روز اول تعطيلي» کتاب اول درويشيان در سال 51 منتشر شد و پس از آن «از اين ولايت»، «آبشوران» و مجموعههاي ديگر. «قصههاي بند» و «سلول 18» هم آخرينشان. از او هيچ برگزيدهاي منتشر نشده است.
31 - شب يک شب دو، بهمن فرسي، 1353
32 - همسايهها، احمد محمود، 1353
33 - برگزيده داستانهاي کوتاه محمد محمدعلي (1399-1354)
اولين مجموعه محمد محمدعلي «دره هندآباد گرگ دارد» در سال 54 منتشر شد و پس از آن مجموعهها و تکداستانهاي ديگري از جمله «بازنشستگي» در سال 66 منتشر شد. هيچ برگزيدهاي از او تاکنون منتشر نشده است.
34 - سگ و زمستان بلند، شهرنوش پارسيپور، 1355
35 - بره گمشده راعي، هوشنگ گلشيري، 1356
36 -برگزيده داستانهاي کوتاه و بلند بهرام حيدري (1399-1356)
اولين مجموعهداستان کوتاه بهرام حيدري با عنوان «به خدا ميکشم هرکس که کشتم» در سال 56 منتشر شد و سال بعد مجموعه «لالي». حيدري داستانهاي کوتاه و بلند بسياري طي سالهاي اخير منتشر کرده که تاکنون هيچ برگزيدهاي از داستانهاي کوتاه او منتشر نشده است.
37 - شب هول، هرمز شهدادي، 1357
38 -کليدر، محمود دولتآبادي 1357
39 - برگزيده داستانهاي کوتاه و بلند نسيم خاکسار (1399-1358)
مجموعه اول نسيم خاکسار در سال 58 منتشر شد تحتعنوان «گياهک»؛ پس از آن او داستانهاي کوتاه و بلند بسياري منتشر کرداز جمله «نان و گل» و «بقال خرزويل». از او هيچ برگزيدهاي منتشر نشده است.
40 - جاي خالي سلوچ، محمود دولتآبادي، 1358
41 - برگزيده داستانهاي محمد کلباسي (1399-1358)
«سرباز کوچک» مجموعه اول محمد کلباسي در سال 58 منتشر شد و پس از آن او داستانهاي کوتاه و بلند ديگري منتشر کرد از جمله «نوروز آقاي اسدي» و «صورت ببر». آخرين مجموعهاش، «او»، در سال 97 منتشر شد. از او هيچ برگزيدهاي منتشر نشده است.
42 - برگزيده داستانهاي کوتاه و بلند هوشنگ مراديکرماني (1399-1358)
«قصههاي مجيد» نخستين کتاب مرادي کرماني در سال 58 منتشر شد و پس از آن، داستانهاي کوتاه و بلند بسياري از او منتشر شد، از جمله «خمره»، «بچههاي قاليبافخانه»، «تنور» و... از او هيچ برگزيدهاي منتشر نشده است.
43 - برگزيده داستانهاي کوتاه و بلند قاضي ربيحاوي (1399-1359)
«وقتي که دود جنگ بر آسمان دهکده ديده شد» نخستين داستان بلند قاضي ربيحاوي بود که در سال 59 منتشر شد و پس از آن «خاطرات يک سرباز» را چاپ کرد و داستانهاي کوتاه و بلند ديگري نيز طي سالهاي بعد از جمله «نخل و باروت»، «از اين مکان» و «گيسو». از او هيچ برگزيدهاي منتشر نشده است.
44 -آتش بدون دود، نادر ابراهيمي، 1360
45 -گاوخوني، جعفر مدرس صادقي، 1361
46 -زمين سوخته، احمد محمود، 1361
47 -برگزيده داستانهاي کوتاه رضا جولايي (1399-1362)
«حکايت سلسله پشت کمانان» مجموعه اول رضا جولايي بود که در سال 62 منتشر شد و پس از آن او هشت مجموعه داستان کوتاه و بلند منتشر کرد که دوتاي آخر «برکههاي باد» و «پاييز 32» بود. از او هيچ برگزيدهاي منتشر نشده است.
48 -ثريا در اغما، اسماعيل فصيح، 1363
49 -برگزيده داستانهاي کوتاه اصغر عبداللهي (1399-1364)
«در پشت آن مه» نخستين مجموعه اصغر عبداللهي در سال 64 منتشر شد و پس از آن دو مجموعه ديگر منتشر کرد: «سايباني از حصير» و «هاملت در نمنم باران». برگزيده داستانهاي او هنوز منتشر نشده است.
50 -برگــــزيده داستانهاي کوتاه علياصغر شيــــرزادي(1399-1365)
«نشسته در غبار» نخستين مجموعه علياصغر شيرزادي در سال 65 منتشر شد و «غريبه و اقاقيا» و «يک سکه در دو جيب» هم در دهه شصت و هشتاد. از او هيچ برگزيدهاي منتشر نشده است.
51 - رازهاي سرزمين من، رضا براهني، 1366
52 - زمستان 62، اسماعيل فصيح، 1366
53 - برگزيده داستانهاي کوتاه منيرو روانيپور (1399-1367)
«کنيرو» نخستين مجموعهداستان منيرو روانيپور بود که در سال 67 منتشر شد و «نازلي» آخرينش در سال 81. برگزيده داستانهاي کوتاه او هنوز منتشر نشده است.
54 - اهل غرق، منيرو روانيپور، 1368
55 - برگزيده داستانهاي کوتاه محمدرضا صفدري (1399-1368)
«سياسنبو» نخستين مجموعه محمدرضا صفدري در سال 68 منتشر شد و پس از آن، او چندين مجموعه ديگر منتشر کرد از جمله: «تيله آبي». برگزيده داستانهاي او هنوز منتشر نشده است.
56 - طوبا و معناي شب، شهرنوش پارسيپور، 1368
57 - سمفوني مردگان، عباس معروفي، 1368
58 - برگزيده داستانهاي کوتاه شهريار مندنيپور (1399-1368)
«سايههاي غار» نخسيتن مجموعه شهريار مندنيپور در سال 68 منتشر شد و پس از آن «موميا و عسل»، «شرق بنفشه»، «آبي ماوراي بحار» و آخرينش هم «هفت ناخدا» در سال 99. از او هيچ برگزيدهاي منتشر نشده است.
59 - سوءقصد به ذات همايوني، رضا جولايي، 1370
60 - برگزيده داستانهاي کوتاه ابوتراب خسروي (1399-1370)
«هاويه» نخستين مجموعه ابوتراب خسروي بود که در سال 70 منتشر شد و پس از آن، او «ديوان سومنان»، «کتاب ويران» و آثار ديگر کوتاه منتشر کرد. از او هيچ برگزيدهاي منتشر نشده است.
61 - خانه ادريسيها، غزاله عليزاده، 1370
62 - سالهاي ابري، علياشرف درويشيان، 1370
63 - برگزيده داستانهاي کوتاه علي خدايي (1399-1370)
«از ميان شيشه، از ميان مه» نخستين مجموعه علي خدايي بود که در سال 70 منتشر شد و پس از آن او مجموعه «تمام زمستان مرا گرم کن» و سه مجموعه ديگر منتشر کرد. از او هيچ برگزيدهاي منتشر نشده است.
64 - سال بلوا، عباس معروفي، 1371
65 - جريزه سرگرداني، سيمين دانشور، 1372
66 - مدار صفر درجه، احمد محمود، 1372
67 - خروس، ابراهيم گلستان، 1373
68 - برگزيده داستانهاي کوتاه و بلند بيژن نجدي (1376-1373)
«يوزپلنگاني که با من دويدهاند» نخستين داستانهاي کوتاه بيژن نجدي بود که در سال 73 منتشر شد. بعد از آن، دو کتاب ديگر از او منتشر شد. از او هيچ برگزيدهاي منتشر نشده است.
69 - برگزيده داستانهاي کوتاه محمد کشاورز (1399-1374)
«پايکوبي» نخستين مجموعه محمد کشاورز بود که در سال 74 منتشر شد. «بلبل چوبي» و «روباه شني» هم کارهاي بعدي او. از او هيچ برگزيدهاي هنوز منتشر نشده است.
70 - برگزيده داستانهاي کوتاه کوروش اسدي (1394-1378)
مجموعه «پوکهباز» در سال 78 منتشر شد و بعد از آن، کوروش اسدي سه مجموعه ديگر از جمله «باغ ملي» را منتشر کرد. از او هيچ برگزيدهاي منتشر نشده است.
71 - درخت انجير معابد، احمد محمود، 1379
72 - سفر به گراي 270 درجه، احمد دهقان، 1375
73 - دل دلدادگي، شهريار مندنيپور، 1377
74 - چاه بابل، رضا قاسمي، 1377
75 - نيمه غايب، حسين سناپور، 1378
76 -کولي کنار آتش، منيرو روانيپور 1378
77 - اسفار کاتبان، ابوتراب خسروي، 1379
78 - ساربان سرگردان، سيمين دانشور، 1380
79 - همنوايي شبانه ارکستر چوبها، رضا قاسمي، 1380
80 - دکتر نون زنش را از مصدق بيشتر دوست دارد، شهرام رحيميان، 1380
81 - چراغها را من خاموش ميکنم، زويا پيرزاد، 1380
82 - پرنده من، فريبا وفي، 1381
83 - من ببر نيستم پيچيده به بالاي خود تاکم، محمدرضا صفدري، 1381
84 - خانوم، مسعود بهنود، 1381
85 - رود راوي، ابوتراب خسروي، 1382
86 - رنگها و سايهها، محمدرحيم اخوت، 1382
87 -آداب بيقراري، يعقوب يادعلي، 1383
88 - سپيدهدم ايراني، اميرحسن چهلتن، 1384
89 - عقرب روي پلههاي راهآهن انديمشک، حسين مرتضاييانآبکنار، 1384
90 - سالمرگي، اصغر الهي، 1385
91 - باغ تلو، مجيد قيصري، 1385
92 - برگزيده داستانهاي کوتاه اميرحسين خورشيدفر (1399-1385)
اميرحسين خورشيدفر با اينکه دو مجموعهداستان دارد، اما يکي از درخشانترين آثار ادبيات داستاني معاصر را خلق کرده: «زندگي مطابق خواسته تو پيش ميرود» در سال 85 و «شرطبندي روي اسب مسابقه» در سال 96. از او هيچ برگزيدهاي منتشر نشده است.
93 - نگران نباش، مهسا محبعلي، 1387
94 - شطرنج با ماشين قيامت، احمد حبيبزاده، 1387
95 - زوال کلنل، محمود دولتآبادي، 1388
96 - مردگان باغ سبز، محمدرضا بايرامي، 1390
97 -کوچه ابرهاي گمشده، کوروش اسدي، 1395
98 - روزگار دوزخي آقاي اياز، رضا براهني، 1398
99 - اشراق درخت گوجه سبز ، شبنم آذر، 1398
100 - عقربکِشي، شهريار مندنيپور، 1399
ارسال نظر