انفعال در طرف‌های غیر‌ آمریکایی برجام

گذشته از موضع غيرشفاف دولت آمريکا، در يک ماه اخير ساير طرف‌هاي برجام به ويژه کشورهاي اروپايي نيز تلاش و جديتي براي بازگرداندن فوري آمريکا به برجام از خود نشان نداده‌اند. در واقع اين کشورها پس از بد‌عهدي فراوان و رها کردن ايران در ميان انبوه تحريم‌هاي ظالمانه در دوران ترامپ، حال نيز فرصت‌طلبانه در‌صدد تداوم فشارها و امتيازگيري از ايران هستند. چنين رويکردي حاکي از آن است که گروه‌هاي لابي صهيونيست و عرب نه‌تنها در آمريکا، بلکه در اروپا نيز بسيار قدرتمند شده‌اند و اين نفوذ به آنها امکان داده در راه احياي برجام سنگ‌اندازي کنند و مانع نقش‌آفريني مثبت کشورهاي اروپايي در قضيه برجام شوند. اين در حالي است که يکي از سياست‌هاي جدي دولت بايدن همسويي با متحدان سنتي و بازگشت به سياست اجماع جهاني است. بنابراين چنانکه اروپا و همين‌طور روسيه و چين به عنوان ديگر طرف‌هاي برجام عزم جدي و راسخي داشتند که برجام را به شکل سابق آن احيا کنند، مي‌توانستند آمريکا را هم براي اين امر مجاب کنند. اما مشکل اينجاست که هيچ يک از طرف‌هاي غير‌آمريکايي برجام عزم راسخي براي احياي اين توافق بين‌المللي به شکل سابق آن ندارند. جز کشورهاي اروپايي، موضع روسيه و چين نيز در مقطع کنوني چندان روشن و قاطع نبوده و اين دو غول شرقي نيز زماني که نوبت به حمايت از ايران مي‌رسد، آنقدر منفعل عمل مي‌کنند که گويي هيچ نفوذ و قدرتي در عرصه جهاني ندارند و اين مسأله‌اي است که ايران در زمان توسعه سياست خارجي خود بايد مد‌نظر داشته باشد. با همه اين تفاسير، به نظر نمي‌رسد آمريکا اجازه دهد حل‌و‌فصل قضيه برجام به دولت بعدي در ايران واگذار شود؛ چرا‌که مقامات آمريکايي به خوبي واقفند دولتي که خود باني برجام بوده بيشتر و دلسوزانه‌تر براي احياي آن تلاش خواهدکرد؛ ضمن اينکه موضع دولت بعدي ايران نيز نسبت به اين توافق مشخص نيست. بنابراين به نظر نمي‌رسد آمريکا بخواهد ريسک منتظر ماندن تا دولت بعدي را بپذيرد و به احتمال زياد در يکي دوماه آينده تصميمات مقتضي در مورد اين توافق اتخاذ خواهد کرد.