قطر برای مهلت گرفتن از ایران سفر کرد
آرمـان ملي- عليرضا پورحسين: مواضع قطر پس از تحريم از سوي برخي کشورهاي عربي تغيير کرد و تمايل بيشتري به سمت ايران پيدا کرد. ايران از آن زمان تاکنون مسير تنفس قطر بوده و در تنگناي تحريم مواد ضروري خوراکي و بهداشتي در اختيار اين کشور قرار داده است و اگر ايران نبود شايد شرايط به مراتب براي آنها سخت ميشد. در ماههاي اخير و به دنبال کاهش تنشها ميان قطر و کشورهاي عربي، اين کشور تمايل پيدا کرده تا صلح و ثبات را بيشتر در منطقه حاکم کند و به دنبال اين است تا تنش ميان ايران و آمريکا را نيز کم کند با رويکارآمدن جو بايدن فضا تغيير کرده، هرچند هنوز اقدام ملموسي مشاهده نشده است اما در اين ميان، قطر اين تغيير را احساس کرده و بارها اعلام کرده که حاضر به ميانجيگري ميان ايران و آمريکاست. در همين راستا، به نظر ميرسد قطر حامل پيامي از سوي آمريکا بوده و آن را از طريق وزيرخارجه خود به مقامات بلندپايه ايران تحويل داده است. پيامي که شايد خواستن زمان بيشتر از ايران باشد. در راستاي بررسي اين مساله «آرمان ملي» گفتوگويي با علياصغر زرگر، کارشناس مسائل بينالملل داشته است که در ادامه ميخوانيد.
قــطر ميتوانــد نقش ميانجي را بهخوبي ميان ايران و آمريکا ايفا کند و آيا مورد پذيرش ايران قرار ميگيرد؟
قطر بارها اعلام کرده بود که آمادگي ميانجيگري را دارد و آن را از طرفين در هفتههاي اخير خواسته بود. قطر بهمراتب ويژگيهايي دارد که شايد کشورهاي اروپايي و عمان و پاکستان براي ميانجيگري ندارند. ايران اعتماد بيشتري به قطر دارد و اين اعتماد در سالهاي اخير بيشتر نيز شده است. قطر به نوعي قصد دارد خود را محور ديپلماتيک منطقه کند و به همين علت ميان طالبان و آمريکا نيز جلساتي برگزار کرد و ميزبان آنها شد. اين کشور پتانسيلهاي اقتصادي خوبي دارد که اين فضا را ميدهد تا نظر تمام کشورها را جلب کند. قطر تقريبا در حال بدل شدن به يک مرکزيت است. قطريها در سفر به ايران حامل پيام بودهاند و اين پيام نيز در راستاي حل مشکل ايران و آمريکاست. قطر به احتمال زياد از ايران خواسته است تا گامبهگام در راستاي احياي برجام پيش آيد.
بايدن اين تمايل را دارد تا با دادن امتيازهايي مشکلات خود را با ايران کمتر کند و اين امر ميتواند شامل چه مواردي باشد؟
در وهله اول بايد به اين موضوع توجه داشت که موضوع احياي مذاکرات برجامي به منزله مذاکرات مجدد براي رسيدن به برجام جديد نيست. بلکه در حال حاضر اصل موضوع براي دولت و حاکميت ايران آن است که اگر دولت جديد آمريکا به توافقنامه برجام آنگونه که به امضاي وزير امور خارجه دوره دولت اوباما و شوراي امنيت سازمان ملل رسيد، برگردد. ايران نيز به تعهدات پذيرفتهشده در متن برجام برخواهد گشت. لذا در اين مرحله به نظر ميرسد ايران در حال حاضر به پذيرش شرطي از جانب آمريکا و مذاکره جديد به استثناي مذاکره براي ترتيبات برگشت آمريکا به برجام نيست. بديهي است طرفين در رابطه با برگشت به توافق برجام جدي هستند. ايران تحت تحريمهاي سخت اقتصادي و بانکي است و نياز به گشايشي در رفع بخشي از تحريمهاي اقتصادي و نفتي و خصوصا تحريمهاي بانکي دارد؛ فلذا تمامي محافل سياسي در ايران در اين مورد متفقالقول هستند که درصورتيکه برگشت آمريکا به برجام با رفع بخشي از تحريمها همراه باشد، ايران ميتواند به تعهدات برجامي برگردد. از نگاه جريان دموکراتها در آمريکا، ايران يک بازيگر مهم منطقهاي در غرب آسياست و در سياست خاورميانهاي بايدن تعامل با ايران در اولويت قرار خواهد گرفت. آمريکا براي حل و فصل مسائل افغانستان، عراق، سوريه و يمن به نظر مثبت ايران نياز دارد. براي همين دور از انتظار نيست که دولت بايدن در آمريکا با هدف بهرهگيري از ظرفيتهاي منطقهاي ايران بهويژه در بحرانهاي عراق و سوريه براي داشتن فرصت و انرژي لازم جهت کنترل چين و روسيه به ايران امتيازاتي در حوزه کاهش تحريمها در دو بعد نفتي و بانکي دهد.
در راستـاي حل اين مشکل مشخصا قطر ممکن است چه پيشنهادي را به ايران از سوي غربيها منتقل کرده باشد؟
بايدن قصد بازگشت به برجام و رفع تحريمها را دارد اما زمان ميخواهد تا مشکلات داخلي خود را تا حدودي برطرف کند و با همپيمانان خود نيز به توافق برسد. سفر مقام قطري به ايران براي خريدن وقت است. آنها احتمالا از ايران خواستهاند تا ضربالاجل و خروج از پروتکل الحاقي را به تعويق انداخته و زمان بيشتري به آمريکا بدهد. آنها ميخواهند به دنبال اين تعويق راهکاري پيدا کنند که هم ايران راضي شود و هم خودشان متضرر نشوند و جايگاه فعلي را خيلي از دست ندهند. وزيرخارجه قطر وعدههايي احتمالا به مقامات ايران نيز در اين خصوص داده و شايد بستر اطمينانسازي را نيز فراهم کرده باشد.
ارسال نظر