تکرار تجربه موفق 7 سال پیش

سفرهاي ديپلماتيکي تحت عنوان وساطت در عرصه بين‌المللي مرسوم است که ايران تجربه آن را در گذشته دارد. در اين ميان ديدارها و گفت‌وگوهايي شکل مي‌گيرد تا راهکاري در راستاي حل مشکلات و تنش‌ها حاصل شود. 7 سال پيش اقدام مشابهي براي ايران رقم خورد و عمان با کمال صداقت و با نيت خوب وارد اين عرصه شد و نتيجه آن برجام شد و توافقي که حاصل شد و براي مدتي نيز منطقه آرامش را تجربه کرد. امروز قطر نيز وارد اين عرصه شده است تا شايد بتواند تجربه آن دوران را تکرار کند و بار ديگر تنش‌ها را در منطقه کاهش دهد. امروز هنوز به تبع دوران ترامپ گره‌هايي در روابط ايران و آمريکا وجود دارد که بر بسياري از مسائل از جمله منطقه خاورميانه تاثيرگذار است. در برهه‌اي از زمان که هر يک از طرفين خواهان برداشتن گامي از طرف مقابل در راستاي اعتمادسازي هستند، قطر مي‌تواند در اين عرصه موثر واقع شده و نگاه‌ها را به يکديگر نزديک کند. اين کشور مورد اعتماد طرفين است و امروز مي‌خواهد نقش‌آفريني مثبتي داشته باشد. قطر در نگاه ايران و آمريکا سوءسابقه ندارد و اين کمک مي‌کند تا طرفين بتوانند به اين کشور اعتماد کنند. قطر به جايگاهي رسيده است که مي‌تواند نقش ديپلماتيک فعالي در منطقه داشته باشد و در گذشته نيز اين امر را ثابت کرده است. مي‌توان در اين برهه زماني اميدوار بود تا مسير احياي برجام فعال شود و در اين راستا کشورهايي که به فکر ايجاد امنيت در منطقه هستند نيز مي‌توانند فعال عمل کرده و گره‌گشايي کنند. بايد توجه داشت که اراده طرفين نيز اهميت دارد و به نظر مي‌رسد اين اراده براي حل مشکلات و رفع تخاصمات وجود دارد و صرفا بر روي برخي مسائل اختلاف‌نظر باقي مانده است. امروز ضرب‌الاجل مجلس براي خروج از پروتکل الحاقي نزديک است و اين امر شايد سبب شود تا سرعت اندکي بيشتر شود. در کوتاه‌مدت ما شاهد نتايج مثبتي خواهيم بود اما بايدن و ايران هر کدام نکاتي را براي خود مورد اهميت قرار داده‌اند و به‌خصوص بايدن در داخل کشور خود با مشکلاتي مواجه است که شايد کار را کمي طولاني‌تر کند. بايد توجه داشت که بعد از پيروزي بايدن در انتخابات رياست‌جمهوري آمريکا و مواضعي که دولتمردان او در مورد بازگشت به برجام داشتند، دولت‌هاي اروپايي خيالشان از جانب آمريکا مبني بر اينکه برجام ازهم پاشيده نخواهد شد، راحت شد و درصدد بودند با تغيير موضع بکوشند از فضاي سياسي بعد از پيروزي دموکرات‌ها حداکثر استفاده را براي فشار به ايران ببرند. آنها تلاش کردند شرايط را براي بازگشت آمريکا به برجام فراهم کنند تا حداکثر استفاده را از سياست‌هاي فشار حداکثري ترامپ ببرند. خواسته آنها فراتر از موضوعات هسته‌اي بود اما در مذاکرات برجام درنهايت مجبور شدند براي دستيابي به اولين سياست مدنظرشان، يعني محدوديت فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران به محدوديت‌هاي برجام تن دهند. شرايط براي اروپايي‌ها طوري ايجاد شد که مي‌توانند در مسير بازگشت آمريکا به برجام به خواسته‌هاي بيش از برجام دست پيدا کنند. با توجه به اينکه ايران يک سال بعد از خروج آمريکا از برجام در 5 گام برنامه‌هاي هسته‌اي خود را به حالت تعويق درآورد، تا حدودي به اروپايي‌ها نشان داد که برجام يک توافق چندجانبه و برد-برد است و دوپايه دارد، يکي لغو تحريم‌ها و دوم تعويق برنامه هسته‌اي ايران.