سیدهادی سیدافقهی در گفت‌وگو با «آرمان ملی»:
قطر ميانجي رابطه ايران-آمريكا
آرمــان مـلي- عليرضا پورحسين: روز گذشته وزير خارجه قطر با همتاي ايراني خود ديدار کرد. وزير خارجه قطر همچنين طبق برنامه‌‌ريزي انجام‌شده در جريان سفر خود به ايران قرار است با رئيس‌جمهوري ايران نيز ديدار کند. گفت‌وگو در مورد روابط دوجانبه، منطقه‌اي و بين‌المللي از مهم‌ترين محورهاي مذاکرات مقام ايراني و قطري در جريان اين سفر عنوان شده است. اين مقام عربي چند روز پيش از کشورهاي عربي حاشيه خليج فارس خواسته که با ايران گفت‌وگو کنند. او همچنين از آمادگي کشورش براي ميانجيگري در راستاي برگزاري نشستي ميان ايران و اعضاي شوراي همکاري خليج فارس خبر داده است. وزير خارجه قطر با تاکيد بر اينکه کشورش معتقد است اين اتفاق بايد رخ دهد، بر اين باور است که ساير اعضاي شوراي همکاري خليج فارس هم، چنين تمايلي دارند. اظهارات وزير خارجه قطر مبني بر اينکه ساير اعضاي شوراي همکاري خليج فارس هم چنين تمايلي دارند نشان مي‌دهد که به مرور اجماعي در بين اين کشورها در زمينه تعامل با تهران در حال شکل‌گيري است. روابط کشورها در خاورميانه تا پيش از اين به جاي اينکه از منطق دروني و منطقه‌اي تبعيت کند، تا حد زيادي وابسته و متاثر از مناسبات قدرت در نظام بين‌‌الملل و مشخصا دولت آمريکا بوده است. در راستاي بررسي اين مساله «آرمان ملي» گفت‌وگويي با سيدهادي سيدافقهي، کارشناس مسائل خاورميانه داشته است که در ادامه مي‌خوانيد.
وزيــر خــارجه قطر با اهداف خاصي به تهران سفر کرده و آيا حامل پيامي براي ايران است؟
بايد توجه داشت که مواضع قطر پس از تحريم از سوي برخي کشورهاي عربي و محاصره زميني، دريايي و هوايي، تغيير کرد و تمايل بيشتري به سمت ايران پيدا کرد. ايران از آن زمان تاکنون مسير تنفس قطر بوده و کريدور هوايي خود را بر روي اين کشور گشوده و در تنگناي تحريم مواد ضروري خوراکي و بهداشتي در اختيار اين کشور قرار داده است و اگر ايران نبود شايد شرايط به مراتب براي آنها سخت مي‌شد. در ماه‌هاي اخير و به دنبال کاهش تنش‌ها ميان قطر و کشورهاي عربي، اين کشور تمايل پيدا کرده تا صلح و ثبات را بيشتر در منطقه حاکم کند و به دنبال اين است تا تنش ميان ايران و عربستان را نيز کم کند تا اوضاع منطقه آرام شود. قطر مي‌داند که در تيررس خطر است و هر تنشي که در منطقه به‌وجود آيد، گريبان اين کشور را نيز خواهد گرفت، زيرا مدرن‌ترين پايگاه آمريکا در منطقه در قطر واقع شده است. به‌خوبي در خاطر داريم که در تنش‌هاي سال گذشته ميان ايران و ايالات‌متحده، امير قطر به چه شکل هراسان به تهران آمد و مطالبي را با مقامات ايراني در ميان گذاشت. با روي کارآمدن جو بايدن فضا تغيير کرده، هرچند هنوز اقدام ملموسي مشاهده نشده است و برجام و تحريم‌ها در همان وضعيت هستند. در اين ميان، قطر بارها اعلام کرده که حاضر به ميانجيگري ميان ايران و آمريکا و ايران و عربستان است. کويت نيز پيشنهاد مشابهي داده بود اما به اين علت که روابط ايران و قطر صميمي‌تر است، قطر اين نقش را ميتواند ايفا کند. در همين راستا، به نظر مي‌رسد که قطر حامل پيامي از سوي آمريکا باشد.
آيا مقامات قطري در خصوص سايــر مسائل و اختلافات منطقه‌اي نيز مسائلي مطرح مي‌کنند؟
اين احتمال وجود دارد که آنها حامل پيام عربستان براي ايران نيز باشند، زيرا اخيرا جرارد کوشنر روابط عربستان و قطر را بهبود بخشيد و يک مصالحه ايجاد کرد و به نحوي ارتباط آنها برقرار شده است. با اين وجود اما آنها باز هم اختلاف دارند و صرفا قطر در راستاي بازگرداندن آرامش به منطقه پيشقدم شده است. قطر مي‌خواهد پيام‌آور صلح و آرامش در منطقه باشد. از سوي ديگر، قطر ممکن است حامل پيامي در خصوص يمن باشد.
ايران در قبال اين پيام‌ها بايد چگونه رفتار کند و پاسخ آنها را بدهد؟
هنوز از محتواي پيام قطري‌ها خبري در دست نيست اما اگر پيام آنها در خصوص برجام باشد، ايران بايد همچنان بر رفع تحريم‌ها تاکيد کند. نبايد فراموش کرد که ايران براي رفع تحريم‌ها وارد مذاکره شد و فلسفه گفت‌وگوها نيز در اين راستاست. در مساله يمن، ايران بارها تاکيد کرده که کليد صلح در يمن در اختيار سعودي‌هاست زيرا آنها هستند که روزانه چندين حمله هوايي به اين کشور انجام مي‌دهند. ايران به نماينده سازمان ملل گفته و به وزيرخارجه قطر نيز خواهد گفت که آمريکا بايد به عربستان فشار وارد کند تا حملات خود را متوقف کند، تا بستر براي تفاهم و آتش‌بس مهيا شود. در خصوص مشکلات ايران و عربستان به صورت مجزا بايد عنوان کرد که ايران و عربستان نيازي به واسطه ندارند. چندين بار وزير خارجه و رئيس‌جمهوري کشورمان مساله طرح صلح هرمز را مطرح کرده‌اند اما جز توهين و حرف‌هاي تکراري از عربستان جوابي دريافت نکرديم. شهيد سليماني حامل پيام از ايران به عراق بود تا آن را به سعودي‌ها تحويل دهند بر اين مبني که مسائل اين چنين است و قابل حل و فصل است. ايران از هرگونه طرحي که منافع ايران را به خطر نيندازد و صلح را در منطقه حاکم کند، حمايت خواهد کرد. همه بايد از صلح و آرامش در منطقه بهره‌مند شوند و نمي‌شود صرفا يک طرف به منافعي برسد و نسبت به ايران دهن‌کجي کند.
ارسال نظر